Hãng chuyển phát nhanh Sagawa Express công bố một mẫu xe điện mini vào tháng 4 tại Tokyo. Công ty đã chuyển sang một nhà sản xuất Trung Quốc để sản xuất xe tải giao hàng. Ảnh: Kosuke Imamura/Nikkei
Theo Nikkei, nhà sản xuất ô tô Trung Quốc Aiways có trụ sở tại Thượng Hải đã giới thiệu mẫu xe mới nhất của mình - chiếc SUV U5 chạy hoàn toàn bằng điện - dành cho thị trường Pháp trong một sự kiện trực tuyến vào tháng trước.
"Thiết kế rất đơn giản và gọn gàng", người thuyết trình giới thiệu chi tiết về thiết kế và khả năng của U5 cho biết. "Chiếc xe hiện đại, và ngay cả phương thức phân phối cũng hiện đại".
Phân phối "hiện đại" ở đây có nghĩa là chiếc xe được bán qua hình thức phát trực tiếp (live streaming). Hình thức bán hàng này giúp Aiways giảm giá thành sản phẩm. U5 có giá từ khoảng 39.000 euro (46.000 USD), rẻ hơn 10% đến 15% so với các đối thủ.
Alexander Klose, Phó chủ tịch điều hành Aiways phụ trách các hoạt động ở nước ngoài, tin rằng sự nổi lên của điện thoại thông minh và máy tính xách tay Trung Quốc đã giúp thuyết phục thế giới rằng "các sản phẩm chất lượng có thể bắt nguồn từ Trung Quốc”.
Không chỉ có Aiways. Ngày càng nhiều nhà sản xuất xe điện Trung Quốc đang nhắm đến thị trường nước ngoài - và họ có ý định cạnh tranh về chất lượng cũng như giá cả.
BYD, nhà sản xuất ô tô Trung Quốc được chuyên gia đầu tư Mỹ Warren Buffett ủng hộ, đang đặt cược vào Na Uy. Hãng đã xuất xưởng 100 chiếc SUV đầu tiên tới các đại lý ở châu Âu vào tháng 6 và dự kiến sẽ giao 1.500 chiếc vào cuối năm nay. Giống như Aiways, BYD muốn tận dụng lợi thế của việc các sản phẩm Trung Quốc đã được cải thiện trong mắt người tiêu dùng ở nước ngoài.
Người phát ngôn của BYD nói: "Chúng tôi sẽ không phạm phải những sai lầm giống như các thương hiệu Trung Quốc khác đã làm cách đây hơn 10 năm tại châu Âu. Họ đã cố tung ra các sản phẩm một cách quá rẻ và vội vàng, mà không có sự chuẩn bị đầy đủ. Hầu hết mọi người chưa nghe nói về BYD, vì vậy điều quan trọng hơn là phải làm mọi thứ thật đúng đắn hơn là bắt đầu lao vào doanh số bán hàng".
Một công ty khởi nghiệp khác của Trung Quốc đang nhắm đến thị trường châu Âu còn có Nio. Nhà sản xuất ô tô niêm yết tại Mỹ có kế hoạch bắt đầu bán ô tô cho người Na Uy từ tháng 9, trong chiến lược đầu tiên đẩy mạnh xuất khẩu ra nước ngoài.
Le Tu, giám đốc điều hành của Sino Auto Insights có trụ sở tại Bắc Kinh, cho biết: “Hầu hết các thương hiệu Trung Quốc đang vào Na Uy vì nước này có luật nhập khẩu thân thiện nhất và họ cũng cung cấp các khoản trợ cấp hoặc ưu đãi cao nhất cho công dân của mình”. Na Uy là quốc gia đầu tiên xe điện chiếm 50% doanh số bán ô tô mới.
Trong khi đó, Aiways, được người khổng lồ gọi xe Trung Quốc Didi-Chuxing đầu tư, đã tìm thấy đối tác ở Ý vào tháng trước, thị trường châu Âu thứ sáu sau Pháp, Đức, Hà Lan, Bỉ và Đan Mạch. Aiways cũng được bán ở Israel.
Một công nhân đang lắp ráp thiết bị thể thao điện Aiways U5 tại một nhà máy ở tỉnh Giang Tây, Trung Quốc.
Chiến lược ra nước ngoài của các nhà sản xuất xe điện và công ty khởi nghiệp Trung Quốc diễn ra khi cạnh tranh trong nước trở nên gay gắt. Tesla của Mỹ đã tăng gấp đôi doanh số bán hàng tại Trung Quốc vào năm ngoái. Và trong khi Mỹ có thể là thị trường xe hơi lớn thứ hai trên thế giới, thì căng thẳng thương mại và thuế quan khiến Mỹ trở thành mục tiêu khó khăn đối với các công ty khởi nghiệp Trung Quốc.
Trong khi đó, châu Âu và Nhật Bản lại luôn thèm muốn những chiếc xe thân thiện với môi trường nhưng lại có ít nhà cung cấp địa phương.
Năm ngoái, 23.800 xe điện của Trung Quốc đã được bán ở Tây Âu, tăng 1.290% so với năm trước, theo báo cáo tháng 1 của Schmidt Automotive Research có trụ sở tại Berlin. Gần một nửa doanh số bán hàng này đạt được chỉ tính riêng trong quý 4/2020. Theo Matthias Schmidt, người sáng lập công ty nghiên cứu, tổng doanh số trong 5 tháng đầu năm 2021 là 13.000 - một con số có thể cao hơn nhưng do Bắc Kinh cấm vận chuyển pin lithium-ion ra khỏi đất nước.
Hiện tại, Zoe do Renault của Pháp sản xuất và ID.4 của Volkswagen của Đức là hai mẫu xe EV bán chạy nhất ở châu Âu, với doanh số bán ra của Zoe đạt gần 100.000 vào năm 2020. Tesla của Mỹ đứng thứ ba. Không có công ty Trung Quốc nào lọt vào top 5.
Theo nhận định của nhà sản xuất điện thoại thông minh Xiaomi, hãng đang quan tâm đến thị trường xe điện, người tiêu dùng Trung Quốc đã xem xe điện như một phần của cuộc sống đô thị, giống như thiết bị gia dụng. Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc tại triển lãm Auto Thượng Hải hồi tháng 4 đã giới thiệu hàng chục mẫu xe mới, thiết kế thời trang hướng đến khách hàng nữ trẻ.
Ngược lại, các mẫu xe điện do các nhà sản xuất châu Âu truyền thống sản xuất "trông vẫn giống như một chiếc xe động cơ đốt trong được làm lại, hơn là một chiếc EV được thiết kế mới hoàn toàn", ông nói.
Theo Fukao, Nhật Bản, cũng như châu Âu, chính là cơ hội cho các công ty sản xuất xe điện của Trung Quốc do tại những thị trường này hầu như không có sự cạnh tranh trong nước.
Ngay cả Mitsubishi Motors, hãng sẽ tung ra một trong những mẫu xe mini chạy điện rẻ nhất trong hai năm tới, cũng đang trong tình trạng báo động. "Các công ty Trung Quốc sẽ là đối thủ của chúng tôi trong tương lai", Chủ tịch Takao Kato nói.
Tình hình tại Nhật Bản còn lạc quan hơn với xe điện Trung Quốc. Bởi vì, các công ty hậu cần của Nhật đang phải chịu áp lực ngày càng tăng từ các nhà đầu tư và khách hàng để giảm lượng khí thải carbon. Hiroyasu Iizuka, người sáng lập và Giám đốc điều hành của công ty khởi nghiệp EV nổi tiếng ASF, đã hợp tác với Sagawa Express để giúp công ty chuyển phát địa phương điện khí hóa đội xe tải nhỏ gọn của mình. Nhưng đến lúc phải tìm đối tác để điện khí hóa, lại không có nhà sản xuất ô tô nào của Nhật Bản sẵn sàng đảm nhận công việc này.
Daihatsu Motor hay Suzuki Motor, cả hai đều được biết đến với những chiếc xe tải nhỏ gọn, đã do dự trong việc sử dụng điện, do lo ngại phạm vi lái và thời gian sạc của xe điện không tương thích với mục đích sử dụng thương mại.
Iizuka tin rằng các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đang "coi thường khách hàng ... Họ nên học cách tôn trọng hơn những nhu cầu phát sinh từ thị trường".
Không tìm được đối tác địa phương, ASF đã chọn Tập đoàn ô tô Quảng Tây (Guangxi Automobile) của Trung Quốc để sản xuất các thiết kế của mình. "Công ty thực hiện chính xác những gì chúng tôi yêu cầu, thậm chí cung cấp một số thông tin chi tiết theo yêu cầu của Bộ đất đai ở Nhật Bản, chẳng hạn như thông số kỹ thuật của pin ... Tính linh hoạt của họ được đánh giá rất cao", Iizuka nói.
Guangxi Automobile sẽ bắt đầu sản xuất hàng loạt xe tải ASF vào tháng 9. Sagawa có kế hoạch thay thế tất cả 7.200 xe nhỏ gọn của mình bằng các phiên bản EV vào năm 2030.
Tuy nhiên, mọi thứ vẫn không hề dễ dàng với các thương hiệu Trung Quốc, đặc biệt là ở châu Âu.
"Một khi các thương hiệu châu Âu tung ra nhiều xe điện hơn, thị trường sẽ thực sự cạnh tranh", Le nói. "Tôi tin rằng các công ty xe điện của Trung Quốc có thể có từ 24 đến 30 tháng để nhanh chóng tiếp cận khách hàng, tạo ra nhận thức về thương hiệu và định vị trước khi các thương hiệu châu Âu tấn công mạnh mẽ vào thị trường".
Các chuyên gia cho rằng thời gian vài năm tới sẽ rất quan trọng đối với các nhà sản xuất xe điện của Trung Quốc ở châu Âu.