Khan hiếm chip, thị trường ô tô Mỹ "nổi loạn"

Tình trạng khan hiếm ô tô khiến giá xe có chiều hướng tăng lên. Nhiều người mua phải đợi hàng tuần hoặc hàng tháng mới có xe. 

Theo ước tính của công ty nghiên cứu AutoForecast Solutions, các nhà sản xuất ô tô đã buộc phải cắt giảm sản xuất hơn 1,2 triệu xe ở Bắc Mỹ vì không thể có đủ chip trang bị cho mọi thứ, từ hệ thống an toàn đến phanh và động cơ. 

Theo công ty nghiên cứu Wards Intelligence, các đại lý có chưa đến 2 triệu xe nhập vào cuối tháng 4, chưa bằng một nửa con số bình thường và là mức thấp nhất trong hơn ba thập kỷ qua.

Một số đại lý của General Motors Co. đã đưa những bức xúc của họ lên thẳng Giám đốc điều hành Mary Barra. “Tôi được họ gửi cho những bức ảnh cho thấy đại lý xe gần như trống trơn”, Giám đốc điều hành GM nói với các nhà phân tích. Hàng ngày, GM vẫn liên lạc với các đại lý về hàng tồn kho và công ty có kế hoạch bù đắp sản lượng bị mất một khi tình trạng thiếu chip giảm xuống.

Các nhà sản xuất chip dự kiến ​​sẽ chi hàng tỷ USD để đẩy mạnh công suất. Nhà Trắng đã ưu tiên tăng sản lượng chip trong nước, nhưng phải mất nhiều năm mới xây dựng xong nhà máy mới. Nhiều giám đốc điều hành các hãng xe dự tính tình trạng thiếu hụt sẽ ảnh hưởng đến hoạt động kinh doanh của họ suốt thời gian còn lại của năm.

Hiện tại, hàng chục nhà máy ô tô trên khắp nước Mỹ đã bị gián đoạn sản xuất do thiếu chip máy tính, có những nhà máy đã đóng cửa trong nhiều tháng.

Các nhà sản xuất ô tô đang chế tạo một số mẫu xe mà không có chất bán dẫn, rồi xếp chúng ở đấy và chờ có chip mới lắp đặt. Hàng chục nghìn phương tiện như vậy đang chất đống tại các lô sân bay, mỏ đá, trường đua và gần các nhà máy lắp ráp ở miền Nam và Trung Tây.

Mẫu xe bán tải Ford Super Duty cũng đang nằm chờ chip tại bên ngoài một nhà máy của Ford. Một nữ phát ngôn của Ford cho biết vào cuối tháng 3, Ford đã có hơn 20.000 xe đậu gần các nhà máy của công ty trong khi chờ chip.

Theo công ty nghiên cứu J.D. Power, nhu cầu mua ô tô lên cao đã đẩy giá trung bình một chiếc xe mới lên 37.572 USD vào tháng 4, tăng gần 7% so với một năm trước đó và là mức kỷ lục trong tháng.

Để giải quyết tình trạng khan hiếm hàng tồn kho, một số công ty ô tô đang loại bỏ một số tính năng yêu cầu chip máy tính khan hiếm.

Ông Kelleher cho biết một số xe bán tải Ram của Stellantis NV đã được đưa đến đại lý mà không có hệ thống phát hiện điểm mù điện tử. Một khách hàng đã rất khó chịu khi chiếc xe tải mới trị giá 60.000 USD thiếu tính năng. Nhưng rồi người này cũng quay lại mua vì không đại lý nào còn xe nữa.

Tình trạng khan hiếm xe mới khiến thị trường ô tô đã qua sử dụng càng thêm nóng. Các đại lý cũng thuyết phục khách hàng mua ô tô đã qua sử dụng như một cách nhằm bù đắp ượng thâm hụt doanh số ô tô mới.

Nhưng xe cũ cũng lên giá. Theo trang đấu giá Manheim, một chiếc xe bán tải đã qua sử dụng đã được bán với giá cao hơn 78% so với một chiếc xe tải tương đương một năm trước đó.

Điều này mang lại may mắn cho một số người đang muốn đổi xe như Zerin Dube. Gần đây, Zerin Dube tính chuyện thay chiếc Jeep Wrangler của mình và nhận thấy các nhà bán lẻ xe cũ sẵn sàng trả giá nhiều hơn một chút so với số tiền khoảng 50.000 USD mà anh ấy đã bỏ ra mua xe ba năm trước. Vấn đề là tìm được chiếc xe mới nào đây.

Giám đốc công nghệ thông tin 42 tuổi ở Houston cho biết: “Đây là thời điểm tồi tệ nếu mua ô tô”, và anh quyết định giữ lại chiếc xe Jeep của mình.

Nhà máy đóng cửa, công nhân thất nghiệp

Thiếu hụt chip khiến các công nhân nhà máy phải nghỉ việc.Trong khi đó, các công ty nhỏ hơn sản xuất linh kiện cho các nhà máy lắp ráp xe, tình trạng thiếu chip đã ảnh hưởng đến các đơn đặt hàng. 

Ford lắp đặt đèn chiếu sáng nhỏ trong gương chiếu hậu của Explorer tại nhà máy lắp ráp ở Chicago do Eypex Corp sản xuất. Hồi đầu năm, đơn đặt hàng dồi dào đến mức Clarence Martin, chủ tịch Eypex, còn tham gia đóng gói các lô hàng trên sàn nhà máy. 

Khi nhà máy của Ford ở Chicago chìm trong bóng tối vào tháng 4 vì phải đóng cửa, Eypex đã mất một trong những khách hàng lớn nhất của mình. Các nhà máy của công ty hiện hoạt động ba ngày một tuần với số lượng công nhân giảm xuống còn khoảng một nửa so với đầu năm.

Thiếu hụt chip cũng đẩy giá xe cho thuê lên cao. Hans Elder, sống ở Los Angeles và không có xe hơi, cho biết anh đã quen với việc trả chưa đến 35 USD/ngày tại Hertz, nơi anh là thành viên được ưu tiên. Nhưng anh đã rất ngạc nhiên khi thấy giá thuê rẻ nhất hiện nay là 50 USD/ngày, thậm chí may mắn mới còn xe. 

"Chúng ta sẽ chạm đáy địa ngục vào giữa tháng 6”

Đại lý xe hơi Claude Burns cho biết “khao khát” có xe để bán. Gần đây, Claude Burns đã nói với nhân viên dịch vụ xem xét từ chối một số khách hàng để tập trung vào việc sửa chữa những chiếc xe cũ. Đầu tháng này, đại lý có chưa đến ⅓ số xe mới để bán. 

Đại lý ô tô này cũng bán xe Ford, cho rằng “Tôi nghĩ chúng ta sẽ chạm đáy địa ngục vào giữa tháng 6”.

Justin Bates, một tổng thầu 42 tuổi, đã đặt mua một chiếc xe bán tải GMC Sierra mới cách đây 4 tháng. Anh ấy không biết khi nào mới có hàng, và đang nghĩ sẽ bỏ cuộc. Phát ngôn viên của GM từ chối bình luận về sự sự việc của ông Bates.

Andrew Arwood đã lái xe hơn một giờ từ nhà ở Oregon để mua một chiếc xe thể thao đa dụng Subaru Crosstrek. Khi anh đến đại lý, nhân viên bán hàng nói rằng chiếc xe anh định mua đã được bán mất rồi.

Anh lại đến đại lý khác để tiếp tục cuộc săn tìm xe mới, nhưng nhân viên không cho anh lái thử xe nếu không có tiền mặt hoặc khoản vay đủ điều kiện.

“Mọi thứ đang được bảo vệ như thể nó được làm bằng vàng nguyên chất”,  Arwood nói.