Gian hàng của hãng xe điện Mini Electric tại Triển lãm ô tô quốc tế Bangkok 2020. Ảnh: Reuters
Đại dịch COVID-19 khiến hàng loạt triển lãm ô tô phải hoãn, hủy nhưng Triển lãm ô tô quốc tế Bangkok vẫn đang diễn ra, mở màn cho nhiều hy vọng của các sự kiện sắp tới. Đại dịch COVID-19 cũng khiến ngành công nghiệp ô tô Thái Lan, xương sống của ngành ô tô Đông Nam Á, chịu tác động lớn. Nhưng chính vì COVID-19, Thái Lan đang đẩy mạnh chiến lược đối với xe điện.
Các doanh nghiệp ô tô Thái Lan, sử dụng tới 900.000 lao động, đang dần mở cửa trở lại sau nhiều tháng ngừng hoạt động do virus Corona, hứa hẹn mang lại nguồn thu nhập, việc làm cho nhiều công nhân bị sa thải.
Tuy nhiên, việc Thái Lan chuyển hướng sang xe điện (EV) có thể làm suy yếu ngành công nghiệp ô tô địa phương bởi vì hiện nay Thái Lan có đến hàng trăm nhà sản xuất linh kiện, trong khi so với xe đốt trong, xe điện chỉ cần từ 10% đến 20% phụ tùng.
Với ước tính ⅓ triệu lao động có nguy cơ mất việc làm, các nhà sản xuất phụ tùng ô tô Thái Lan đang chuyển hướng sang các ngành công nghiệp khác như thiết bị y tế. Xu thế này có thể làm thay đổi nền kinh tế lớn thứ hai Đông Nam Á sau khi đại dịch qua đi.
“Chúng tôi rất lo lắng ... đây là buổi hoàng hôn của công nghiệp ô tô”, ông Kasem Tiankanon, quản lý tại Siam Filter Products Ltd, nói.
Có trụ sở tại Bangkok, Siam Filter Products cố gắng không sa thải bất kỳ ai trong số hàng trăm công nhân của mình dù lượng đơn đặt hàng từ các nhà sản xuất ô tô giảm sút. Công ty phải bù đắp thiếu hụt đó bằng các đơn hàng khác. Hãng phụ tùng ô tô đang tìm cách chế tạo các bộ lọc sử dụng trong công nghiệp và y tế, phát triển một loại khẩu trang bảo vệ mới.
“Chúng tôi không thể chỉ ở trong ngành kinh doanh ô tô. Nếu không điều chỉnh, chúng tôi sẽ chết”.
Những hãng khác đã chuyển sang đóng gói và hàng không.
Sompol Tanadumrongsak, người đứng đầu Hiệp hội các nhà sản xuất phụ tùng ô tô Thái Lan cho biết, dù sao các công ty phụ tùng cũng có thuận lợi về các quy trình sản xuất linh kiện tương tự, họ cũng có chuyên môn về gia công.
Công ty nghiên cứu thị trường IHS Markit dự báo, thiệt hại do virus Corona gây ra đối với nhu cầu ô tô sẽ khiến sản lượng xe của Thái Lan giảm gần một nửa, còn 1,14 triệu xe trong năm nay.
Manit Promkareekul, chủ tịch của Đại hội Lao động ô tô Thái Lan cho biết, các nhà sản xuất phụ tùng, chiếm khoảng 80% công nhân của ngành công nghiệp ô tô, đã sa thải 20.000 người, con số có thể lên tới 100.000 vào cuối năm nay.
Nissan Kicks e-Power tại Triển lãm ô tô quốc tế Bangkok 2020. Ảnh: Reuters
Triển vọng xe điện
Doanh số xe điện toàn cầu sẽ tăng 6% trong năm nay lên 2,3 triệu xe trước khi bùng nổ lên 45 triệu vào năm 2030, Cơ quan Năng lượng Quốc tế dự báo.
Ngay cả trước khi COVID-19 xuất hiện, các nhà sản xuất phụ tùng của Thái Lan đã bắt đầu thay đổi khi ngành công nghiệp xe hơi toàn cầu tiến về EV. Elon Musk, CEO hãng Tesla, chính là người đã thúc đẩy xu hướng này.
Hồi tháng 3/2020, chính phủ Thái Lan đã nhắm mục tiêu sản lượng xe điện sẽ ở mức 30%, tương đương 750.000 xe, vào năm 2030, với mục đích ban đầu là sử dụng trong nước nhằm giảm thiểu ô nhiễm.
Nhà sản xuất khung gầm xe tải Sammitr Group vào tháng trước đã được phê duyệt dự án trị giá 170 triệu USD sản xuất 30.000 xe chạy bằng pin mỗi năm trong liên doanh với một công ty Trung Quốc.
Năm 2018, Honda và Nissan cũng đã nhận được giấy phép đầu tư các khoản trị giá 888 triệu USD kết hợp để sản xuất xe điện và pin hybrid.
Tất nhiên, Thái Lan sẽ phải đối mặt với sự cạnh tranh của các quốc gia khác trong cơn bùng nổ xe điện hiện nay. Toyota năm ngoái đã công bố khoản đầu tư trị giá 2 tỷ USD cho xe điện vào Indonesia.
Nhưng ngay cả khi Thái Lan thu hút sản xuất EV, 800 công ty phụ tùng ô tô và hơn 325.000 việc làm có thể gặp rủi ro vì xe điện chỉ sử dụng 1.500 đến 3.000 phụ tùng, so với 30.000 phụ tùng trong một chiếc xe chạy xăng truyền thống, Kiriya Kulkolkarn tại Đại học Thammasat cho biết.
Kêu gọi chính phủ trợ giúp
Great Wall Motor, nhà sản xuất xe bán tải hàng đầu Trung Quốc, đã tiếp quản hai nhà máy của General Motors tại Thái Lan vào tháng 2 để sản xuất xe thể thao và xe bán tải - nhưng vẫn đang vướng khi sản xuất xe điện. Lãnh đạo Great Wall cho biết họ cần sự hỗ trợ từ chính phủ để sản xuất EV.
Các chính sách thúc đẩy xe điện của Ủy ban Đầu tư Thái Lan đã hết hạn và giờ Ủy ban đang tìm kiếm các giải pháp mới nhằm thu hút nhà đầu tư.
Theo Reuters, ngành công nghiệp xe điện đang ở đúng vào “điểm cong” đồ thị, nếu không có các chính sách phù hợp cho sản xuất, hệ sinh thái và sản lượng tiêu thụ xe điện, Thái Lan sẽ bị bỏ lại phía sau.