Một công nhân làm việc trong một nhà máy sản xuất ô tô của hãng xe Trung Quốc JAC Motors - Ảnh: WSJ.
Mức độ thiệt hại kinh tế của dịch này được dự báo tiếp tục gia tăng trong những tuần sắp tới, đặc biệt đối với ngành công nghiệp ô tô.
Hiện nay, các hãng sản xuất ô tô trên khắp thế giới đều phụ thuộc vào nguồn cung linh kiện từ Trung Quốc để giữ thông suốt chuỗi cung ứng. Bởi thế, giới chuyên gia lo ngại rằng các nhà máy ô tô trên toàn cầu đang đứng trước nguy cơ dừng hoạt động hàng loạt nếu nhiều nhà máy ở Trung Quốc tiếp tục đóng cửa vì dịch nCoV.
So với các ngành khác, công nghiệp ô tô chịu ảnh hưởng đặc biệt lớn của sự gián đoạn chuỗi cung ứng, bởi không nhà máy nào có thể sản xuất ô tô dù chỉ thiếu 1 linh kiện nhỏ nhất, mà việc tìm nguồn cung thay thế là việc không hề dễ dàng.
“Chỉ cần thiếu một linh kiện là cả một dây chuyền bị dừng”, nhà tư vấn Mike Dune trong ngành công nghiệp ô tô tại khu vực châu Á nhấn mạnh.
Ông Dune nói, đã từng có nhiều ví dụ trước đây về những vấn đề như hỏa hoạn hoặc thiên tai khiến một nhà máy linh kiện ở đâu đó phải đóng cửa nhưng gây ảnh hưởng đến hàng loạt nhà máy lắp ráp ô tô trên toàn thế giới. Mức độ ảnh hưởng của trận dịch hiện nay có thể tồi tệ hơn nhiều, tùy thuộc vào việc dịch bệnh sẽ khiến việc đóng cửa nhà máy ở Trung Quốc lan rộng và kéo dài tới mức độ nào.
Vai trò nhà cung cấp linh kiện ô tô lớn trên thế giới của Trung Quốc được thể hiện phần nào qua việc nước này đạt kim ngạch xuất khẩu linh kiện ô tô xấp xỉ 35 tỷ USD trong 2018, theo dữ liệu của Liên hiệp quốc. Trong đó, khoảng 20 tỷ USD được xuất khẩu sang Mỹ, theo số liệu của Bộ Thương mại Mỹ. Một phần của số linh kiện này được bán lẻ, nhưng đa số được đưa vào các dây chuyền lắp ráp ô tô.
Lượng linh kiện đối mặt nguy cơ không chỉ gói gọn trong con số 35 tỷ USD nói trên, bởi có nhiều linh kiện do Trung Quốc sản xuất từ con chip máy tính cho tới bu-lông và ốc vít đều không được tính là linh kiện ô tô nhưng vẫn được dùng để sản xuất ô tô.
“Rất khó để xác định tới lúc nào thì ảnh hưởng mới trở nên thực sự rõ rệt”, bà Kristin Dziczek, Phó chủ tịch Trung tâm nghiên cứu ô tô, một tổ chức nghiên cứu ở Michigan, Mỹ, phát biểu. “Tôi nghĩ ảnh hưởng toàn cầu ở các cấp độ khác nhau sẽ hiện rõ vào cuối tháng 2 này nếu hoạt động sản xuất ở Trung Quốc không trở lại bình thường sau 1 tuần nữa. Các hãng xe đều đang xoay sở cách ứng phó. Nhưng Trung Quốc quá lớn, không làm thế nào để các hãng không bị ảnh hưởng được”.
Cho tới thời điểm hiện tại, hầu hết các nhà máy sản xuất ô tô phải dừng hoạt động vì dịch nCoV đều tập trung ở Trung Quốc. Tuần trước, các hãng Honda, Toyota và Volkswagen đồng loạt tuyên bố tiếp tục dừng sản xuất tại Trung Quốc tới hết ngày 16/2.
Tuy nhiên, nhà máy tại các nước khác đã bắt đầu bị ảnh hưởng. Hyundai đã phải tạm ngừng hoạt động các nhà máy tại Hàn Quốc vì bị gián đoạn nguồn cung linh kiện từ Trung Quốc. Fiat Chrysler cho biết một nhà máy của hãng ở châu Âu đang có nguy cơ đứt nguồn cung linh kiện Trung Quốc sau 2-4 tuần nữa.
Bên trong một nhà máy ô tô của Hyundai ở Hàn Quốc - Ảnh: Reuters/Nikkei.
Theo các chuyên gia, vào lúc này, các hãng xe chắc chắn vẫn còn một lượng linh kiện dự trữ từ trước kỳ nghỉ Tết Nguyên đán ở Trung Quốc. Nhưng lượng hàng dự trữ có thể không đủ để dùng trong một thời gian dài.
Chuyên gia kinh tế toàn cầu Simon MacAdam thuộc Capital Economics cho rằng nguy cơ xảy ra một làn sóng ngưng hoạt động nhà máy lắp ráp ô tô trên toàn cầu sẽ càng lớn nếu tình trạng tê liệt vì dịch của ngành sản xuất Trung Quốc kéo dài thêm. “Rất khó để đoán trước. Chuỗi cung ứng chính là mắt xích yếu nhất. Đó là lý do tại sao việc ước lượng là cực kỳ bấp bênh”, ông MacAdam phát biểu.
Ngay cả khi các nhà máy ở Trung Quốc có mở cửa trở lại, thì cũng không rõ hoạt động bình thường có thể được bảo đảm, xét tới việc có thể xảy ra tình trạng thiếu lao động hoặc tệ hơn là dịch nCoV kéo dài. Chưa kể, việc vận chuyển linh kiện chưa chắc sẽ được nối lại như bình thường vì nhiều tuyến đường còn bị phong tỏa, nhiều chuyến bay còn bị hủy.