Nhà máy Mitsubishi Motor ở Thái Lan. Ảnh: Nikkei Asia Review
Lần đầu tiên sau 4 năm, thị trường ô tô Đông Nam Á bị thu hẹp do đồng baht Thái Lan tăng giá mạnh và nền kinh tế toàn cầu chậm lại ảnh hưởng đến niềm tin của các công ty và người tiêu dùng.
Các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản sẽ là đối tượng bị giáng đòn mạnh nhất trước tình hình này. Xe Nhật vốn có thị phần rất lớn trong trong sản xuất và bán hàng khu vực. Trong khi đó, dù suy thoái, các hãng xe Hàn và Trung Quốc đang âm mưu chiếm thị phần bằng cách tung ra các phiên bản xe điện.
Triển lãm ô tô quốc tế Thái Lan khai mạc hôm thứ Sáu vừa qua tại Bangkok đã chứng kiến sự ra mắt của nhiều mẫu xe tiết kiệm nhiên liệu. Toyota Motor “nhá hàng” mẫu xe cỡ nhỏ Yaris mới, trang bị động cơ giúp cải thiện hiệu suất nhiên liệu khoảng 15%. Giá khởi điểm là 539.000 baht (khoảng 410 triệu đồng), không tăng nhiều so với thế hệ trước.
Honda Motor cũng ra mắt mẫu xe thành phố vừa tiết kiệm nhiên liệu vừa có giá cả phải chăng. Trong khi đó, Almera hoàn toàn mới của Nissan Motor cũng chung các thuộc tính. Cả hai công ty đều hướng đến mục tiêu thúc đẩy doanh số bán hàng tại Thái Lan, một trong những thị trường lớn nhất Đông Nam Á, mà các hãng xe Nhật đang kiểm soát tới 90% thị trường.
Tuy nhiên, doanh số bán hàng tại Thái Lan giảm khoảng 10% trong tháng 9 và tháng 10 so với cùng kỳ năm ngoái. Doanh số chỉ tăng 1% trong 10 tháng đầu năm, doanh số cả năm có khả năng lần đầu tiên sẽ bị thu hẹp sau ba năm.
Mazda Motor đã phải hạ mục tiêu bán hàng tại Thái Lan trong năm nay xuống còn 65.000 chiếc từ 75.000 xe.
"Chúng tôi chỉ bán hai chiếc xe trong tháng 11", đại diện bán hàng của nhà sản xuất ô tô Nhật Bản tại một đại lý ở Bangkok cho biết. "Chúng tôi đã loại bỏ các khoản thanh toán và giảm giá, nhưng vẫn ế ẩm”.
Một lý do chính đằng sau thị trường ô tô đình trệ tại Thái Lan là đồng baht tăng vọt, chạm mức cao nhất trong sáu năm so với đồng đô la Mỹ. Kể từ đầu năm, tiền tệ Thái Lan đã tăng khoảng 7% giá trị và hiện đạt gần 30 baht/USD, ảnh hưởng đến nền kinh tế phụ thuộc vào xuất khẩu.
Hơn nữa, Trung Quốc đang suy thoái kinh tế do cuộc chiến thương mại với Mỹ. Xuất khẩu của Thái Lan đã giảm 6% trong năm tính theo giá trị từ tháng 1 đến tháng 10.
Kết quả là, tăng trưởng kinh tế Thái Lan chậm lại 2,4% trong quý ba, một mức giảm chưa từng thấy từ năm 2014, năm diễn ra cuộc đảo chính quân sự. Thu nhập kém tại các tập đoàn đã ảnh hưởng đến chi tiêu của người tiêu dùng.
"Mọi thứ sẽ khó khăn cho đến giữa năm 2020," Michinobu Sugata, chủ tịch Toyota Motor Thái Lan, nói.
Honda City 2020 được giới thiệu tại Triển lãm ô tô quốc tế Thái Lan
Đối với Indonesia, nơi có thị trường ô tô ngang bằng với Thái Lan, doanh số bán xe mới giảm 12% so với một năm trước đó trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 10. Suy thoái kinh tế toàn cầu kéo giá than và dầu cọ giảm, hai mặt hàng xuất khẩu chính của Indonesia. Xuất khẩu đã giảm từ 10% đến 20% trong 10 tháng đầu năm.
Các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản cũng kiểm soát hơn 90% thị trường ô tô Indonesia. Nhưng Nissan sẽ đình chỉ lắp ráp xe ở Indonesia bắt đầu từ năm tới. Hãng sẽ chỉ tập trung sản xuất động cơ cho đối tác liên minh Mitsubishi Motors.
Nissan cũng khởi động lại thương hiệu Datsun dưới thời chủ tịch Carlos Ghosn, xem đó là nhãn hiệu chiến lược cho các thị trường mới nổi, nhưng dòng sản phẩm này chỉ chiếm 2% thị phần tại Indonesia. Datsun phải đối mặt với sự cạnh tranh gay gắt từ Toyota và công ty con có trụ sở tại Osaka, Daihatsu.
Tại Malaysia và Philippines, doanh số bán ô tô mới vẫn không thay đổi trong khoảng thời gian từ tháng 1 đến tháng 10. Trong số sáu quốc gia Đông Nam Á lớn doanh số ô tô giảm 3% trong cùng khoảng thời gian, khiến khu vực này lần đầu tiên rơi vào tình trạng giảm doanh số trong bốn năm. Việt Nam dường như là một điểm sáng của thị trường ô tô khu vực. Theo theo báo cáo của Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Việt Nam (VAMA), cộng dồn đến hết tháng 10, tổng sức mua ô tô trên toàn thị trường năm 2019 đã đạt 259.282 chiếc, tăng 16% so với cùng kỳ năm ngoái.
Tuy nhiên, Hyundai Motor cho biết mới đây rằng họ sẽ thành lập nhà máy đầu tiên tại Indonesia, với kế hoạch đầu tư khoảng 1,55 tỷ USD đến năm 2030. Sản xuất sẽ bắt đầu vào nửa cuối năm 2021 với công suất 150.000 xe mỗi năm. Sản lượng sau này sẽ tăng lên 250.000.
Huyndai đang xem xét việc sản xuất xe điện tại nhà máy ở Indonesia, tập trung vào phân khúc xe mà các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản đã bỏ qua phần lớn ở Đông Nam Á. Trong khi đó, SAIC Motor của Trung Quốc đang phát triển mạnh về xe điện ở Thái Lan.
Liên doanh của SAIC với Tập đoàn Charoen Pokphand của Thái Lan đã cho ra mắt một chiếc xe điện do Trung Quốc sản xuất vào tháng 6 dưới thương hiệu MG của Anh. Giá khởi điểm ở mức 1,19 triệu baht, rẻ hơn khoảng 40% so với Nissan Leaf.
MG hiện nắm giữ 2,5% cổ phần tại Thái Lan, đủ để vượt trước Suzuki Motor.