Khi trận động đất Tohoku gây ra một cơn sóng thần tấn công bờ biển phía đông bắc Nhật Bản vào tháng 3 năm 2011, Toyota đã mất nửa năm vật lộn để đứng dậy.
Một trong những trở ngại lớn nhất lúc đó của Toyota là, Renesas Electronics Corp có trụ sở tại Tokyo, một nhà sản xuất chip lớn cho ngành công nghiệp ô tô, phải đóng cửa nhà máy chính trong ba tháng sau trận sóng thần, gây khó khăn lớn cho nguồn cung chip trong ngành.
Khi Toyota cố gắng sửa chữa cơ sở vật chất và mua các bộ phận còn thiếu, hãng cũng nghiên cứu chuỗi cung ứng của mình để xác định những mặt hàng có nguy cơ cao nhất với hy vọng ngăn chặn sự gián đoạn tương tự trong tương lai. Nhà sản xuất ô tô đã đưa ra một danh sách khoảng 1.500 bộ phận mà họ cho là cần thiết để đảm bảo các lựa chọn thay thế hoặc để dự trữ. Công ty cũng đặt ra một hệ thống phức tạp giám sát mạng lưới rộng lớn các nhà cung cấp sản xuất các mặt hàng đó - và cả các công ty nhỏ hơn cung cấp nguyên liệu cho các nhà máy - để phát triển hệ thống cảnh báo sớm về tình trạng thiếu hụt linh kiện.
Một thập kỷ sau, kế hoạch dự phòng sâu sắc đó đang được đưa vào thử nghiệm. Nhiều tháng qua, các nhà sản xuất ô tô trên thế giới phải vật lộn với tình trạng thiếu chất bán dẫn do đại dịch COVID-19 gây ra, có nguy cơ khiến doanh thu ngành ô tô toàn cầu giảm khoảng 60 tỷ USD trong năm nay. Vào ngày 19/3, tình hình còn trở nên tồi tệ hơn, khi một đám cháy bùng phát tại nhà máy chip Renesas khổng lồ ở Hitachinaka. Nhà máy bị hư hỏng, có thể mất ít nhất 100 ngày mới có thể trở lại sản xuất bình thường, chiếm khoảng 6% sản lượng bán dẫn ô tô toàn cầu. Toyota là một trong những khách hàng lớn nhất của Renesas.
Tuy nhiên, trong cuộc khủng hoảng ngành lần này, lượng hàng tồn kho được củng cố và sự kiểm soát ổn định hơn đối với chuỗi cung ứng của Toyota. Hãng ở vào vị thế tốt hơn nhiều đối thủ. Toyota đang trong quá trình đánh giá mức độ ảnh hưởng đến sản lượng của mình nhưng hiện tại họ cho biết không cần phải tạm dừng sản xuất.
Chủ tịch Toyota Akio Toyoda đã giải quyết tình trạng thiếu chip vào tháng trước trong một cuộc họp ngắn với tư cách là Chủ tịch Hiệp hội các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản. Trong bối cảnh khan hiếm chất bán dẫn trên toàn cầu, “có những nhà sản xuất ô tô đang thực sự gặp khó khăn và những nhà sản xuất khác không bị ảnh hưởng quá sâu sắc”, ông nói. “Một điều quan trọng đã được chứng minh là: các nhà sản xuất ô tô, nhà sản xuất chip và các nhà cung cấp linh kiện đều dựa vào những con chip đó”.
Khả năng quản lý cẩn thận chuỗi cung ứng của Toyota đã giúp họ vượt qua không chỉ tình trạng thiếu chip mà còn cả năm qua nói chung, khi sự gián đoạn liên quan đến đại dịch đe dọa khả năng tiếp cận mọi thứ của ngành ô tô, từ sợi được sử dụng trong túi khí đến tàu để vận chuyển xe ra thị trường nước ngoài.
Các nhà sản xuất ô tô khác đã không may mắn như vậy. Suzuki Motor Corp cho biết họ đang đóng băng sản xuất tại hai nhà máy ô tô vì tình trạng thiếu chip. Stellantis NV, công ty mẹ của Chrysler và Fiat, có kế hoạch ngừng hoạt động năm nhà máy ở Bắc Mỹ bắt đầu từ ngày 29 tháng 3 đến đầu tháng 4, trong khi Ford Motor Co. tạm thời đóng cửa nhà máy sản xuất xe tải ở Dearborn, Mich. General Motors, Honda và Nissan cũng đã phải có những quyết định ngừng sản xuất.
"Cuộc khủng hoảng chất bán dẫn là cuộc khủng hoảng mà mọi người trên thế giới có thể tránh được", Giám đốc điều hành Nissan Ashwani Gupta nói. Vấn đề là nhiều công ty ô tô đã không quản lý chặt chẽ chuỗi cung ứng của họ khi nói đến các nhà cung cấp Cấp 3 hoặc Cấp 4. Ông nói: “Chúng tôi thường không biết những rủi ro ở đó. Nissan hiện đang tìm cách cải thiện các công cụ quản lý chuỗi cung ứng kỹ thuật số của mình.
Sự thiếu hụt chip đã ảnh hưởng đến nhiều nhà sản xuất ô tô lớn nhất thế giới bởi. Các nhà sản xuất ô tô khổng lồ thường chỉ giao dịch trực tiếp với các nhà cung cấp phụ tùng cấp một và cấp hai, bao gồm các công ty lớn như Continental AG và Robert Bosch GmbH. Đến lượt các nhà sản xuất linh kiện lớn đó lại giao tiếp với các nhà thiết kế chip ô tô nhỏ hơn.
Toyota yêu cầu các nhà cung cấp Cấp 1 nhập thông tin chi tiết về các nhà cung cấp phụ tùng và vật liệu trong một cơ sở dữ liệu phức tạp. Sử dụng hệ thống này để thu thập thông tin, chẳng hạn như một chiếc đèn pha mà Toyota mua cho một chiếc xe hơi của mình, hãng có thể nắm được thông tin chi tiết như tên và địa điểm của các công ty sản xuất vật liệu xử lý bề mặt được sử dụng trên thấu kính của đèn pha đó và thậm chí cả các nhà sản xuất chất bôi trơn được sử dụng trên các miếng cao su trong quá trình lắp ráp, phát ngôn viên của Toyota, Shiori Hashimoto cho biết.
Những đường dây liên lạc này đã sớm cảnh báo công ty rằng họ cần phải dự trữ chip. Hashimoto nói: “Quá trình sản xuất chất bán dẫn rất phức tạp và các cơ sở được sử dụng để tạo ra chúng rất chuyên biệt. Với ý nghĩ đó, chúng tôi cần đảm bảo có đủ hàng dự trữ để trang trải cho giai đoạn nguồn cung có thể bị gián đoạn”.
Trong nhiều thập kỷ, ngành công nghiệp ô tô đã chấp nhận quản lý hàng tồn kho đúng lúc, trong đó nhiều linh kiện đến được các cơ sở lắp ráp chỉ vài ngày hoặc thậm chí vài giờ trước khi cần đến. Nhưng hậu quả của trận động đất ở Tohoku đã thúc đẩy Toyota tăng cường tính linh hoạt, và giá trị hàng tồn kho mà Toyota mang theo đã tăng gần gấp đôi kể từ năm 2011. Phát biểu tại một cuộc họp giao ban vào tháng 2, Giám đốc Tài chính Toyota Kenta Kon cho biết Toyota sẽ không gặp khó khăn do thiếu hụt chất bán dẫn, làm gián đoạn sản xuất trong thời gian tới.
Sự lạc quan đó xuất hiện chỉ một ngày sau khi các đối thủ Nhật Bản là Honda Motor Co. và Nissan Motor Co. tiết lộ rằng họ dự kiến sẽ bán được tổng cộng ít hơn 250.000 xe cho đến hết tháng 3, một phần lớn là do họ không thể đảm bảo đủ chip. Ngược lại, Toyota có khả năng chỉ chiếm một thị phần “nhỏ” trong số khoảng 500.000 chiếc ước tính sẽ bị loại khỏi sản lượng của các nhà sản xuất ô tô Nhật Bản trong bối cảnh thiếu hụt.
Toyota dường như đang xử lý tình trạng thiếu hụt thậm chí tốt hơn so với dự kiến ban đầu. Trong một email gửi tới các nhà cung cấp, Toyota cảnh báo rằng các nhà máy ở Cộng hòa Séc, Thổ Nhĩ Kỳ và Anh có thể phải đóng cửa một phần hoặc hoàn toàn vì thiếu chip. Một quan chức phụ trách mua hàng của Toyota đã yêu cầu tất cả các nhà cung cấp sử dụng chất bán dẫn, như thường lệ, “xác nhận lại các cam kết giao hàng với nhà cung cấp của họ để đảm bảo nguồn cung trong những tháng tới”. Ông yêu cầu các nhà cung cấp liên hệ với Toyota ngay lập tức nếu họ gặp bất kỳ khó khăn nào. Một tháng sau, chỉ có nhà máy ở Séc buộc phải tạm ngừng hoạt động.
Đây không phải là lần đầu tiên Toyota vượt qua chướng ngại vật đại dịch. Vào đầu năm 2020, nhà sản xuất ô tô đã nhanh chóng học cách điều động thông qua các đợt ngừng hoạt động, thực hiện các biện pháp ngăn ngừa lây nhiễm và tăng cường sản xuất ở Trung Quốc, nơi những gián đoạn liên quan đến virus sớm được tháo gỡ. Điều đó đã giúp hãng tạo ra số lượng xe kỷ lục mỗi tháng kể từ tháng 8, đưa Volkswagen AG trở thành nhà sản xuất ô tô bán chạy nhất thế giới trong năm. Nakanishi nói: “Khả năng phục hồi sau tình trạng khan hiếm nguồn cung của Toyota rất nổi bật”.