Khi Đông Nam Á đang tìm cách phục hồi sau những tác động kinh tế nặng nề của COVID-19, ngành công nghiệp xe điện và pin đang phát triển của khu vực dường như đã sẵn sàng để tăng trưởng.
Các nhà sản xuất nước ngoài từ Trung Quốc và Mỹ đã gia nhập thị trường và đầu tư vào Indonesia, Thái Lan cùng các nơi khác, trong khi các công ty nội địa ở Thái Lan và Việt Nam đã tung ra những cú hích mới.
Các công ty và chính phủ các nước đang tìm cách thúc đẩy sản xuất và nhu cầu trong nước, mặc dù cơ sở hạ tầng tối thiểu và việc áp dụng hàng loạt vẫn là những thách thức lớn.
Doanh nghiệp Việt Nam dẫn đầu về xuất khẩu xe điện
Việt Nam đối mặt với tình trạng thiếu trạm sạc như phần còn lại của khu vực Đông Nam Á, nhưng Tập đoàn Vingroup cho biết công ty con VinFast sẽ bắt đầu xuất khẩu xe điện vào tháng 11 năm 2021.
Vào tháng 1, VinFast công bố 3 dòng xe SUV điện thông minh có khả năng tự hành cấp độ 2-3 mang tên VF31, VF32 và VF33, sử dụng công nghệ trí tuệ nhân tạo với nhiều tính năng nổi bật sẽ được xuất khẩu sang Bắc Mỹ và châu Âu.
VF32 là SUV cỡ đại - phân khúc E.
“Đây là nền tảng vững chắc để VinFast vươn tới tầm nhìn toàn cầu và trở thành công ty sản xuất xe điện công nghệ cao được ưa chuộng trên thế giới, cũng như phát triển hệ sinh thái giao thông xanh và giảm thiểu khí thải”, Vingroup cho biết trong một thông cáo báo chí.
VF33 là SUV cỡ trung - phân khúc D.
VinFast lần đầu tiên bắt đầu sản xuất vào năm 2019 nhưng gặp khó khăn trong việc bán xe điện của mình tại Việt Nam, một phần do Việt Nam có rất ít trạm sạc. Khi hướng đến thị trường quốc tế, công ty đã tập trung vào ô tô hơn là các mẫu xe máy điện trước đó.
Trong khi đó, nhà sản xuất ô tô Trung Quốc Great Wall Motor (GWM) đã thông báo sẽ bắt đầu bán 9 mẫu xe tại Thái Lan trong vòng 3 năm tới, gần như tất cả sẽ là xe chạy điện. GWM Thái Lan được ra mắt vào năm 2020 và đã bắt đầu được sản xuất tại nhà máy ở Rayong, được mua từ công ty xe hơi General Motors (GM) của Mỹ. Công ty Trung Quốc coi Thái Lan là một điểm thâm nhập đầy hứa hẹn để mở rộng sang Đông Nam Á.
Trong khi đó, Thái Lan hy vọng sẽ chuyển đổi 30% sản lượng xe hơi, tương đương khoảng 750.000 chiếc sang xe điện vào năm 2030. Khoản đầu tư từ GWM vào Nissan sẽ giúp họ đạt được mục tiêu. Nhưng hiện tại, số lượng xe điện trên đường ở Thái Lan vẫn còn rất thấp, chỉ hơn 2.000 xe vào năm 2020.
Tesla Model S.
Theo nhiều nhà phân tích, các mục tiêu của Thái Lan về xe điện vẫn còn thiếu nhiều so với những gì cần thiết để có tác động tích cực đáng kể đến môi trường hoặc để thay đổi sự phụ thuộc của đất nước vào nhiên liệu hóa thạch. Thái Lan cũng nhận thấy sự chú ý tiêu cực đáng kể sau khi có tin tức cho rằng lực lượng cảnh sát của họ đã thuê một đội xe Tesla Model 3.
Mặc dù rất ít người tiêu dùng chuyển đổi, nhưng các công ty Thái Lan đang tiếp cận rộng rãi phương tiện giao thông điện và đã bắt đầu sản xuất xe tuk tuk hay phà. Thành phố Chiang Mai đã xuất hiện xe tuk tuk chạy điện ít nhất hai năm nay và công ty khởi nghiệp trong nước Power Up TukTuk đang chế tạo xe ba bánh chạy điện để những người có vấn đề về di chuyển dễ tiếp cận hơn.
Ở phía nam của đất nước này, tập đoàn năng lượng Banpu đã bắt đầu đẩy các chuyến phà điện ở Phuket và các khu vực lân cận. Các chuyến phà là một phần của sự hợp tác với Sakun C, một công ty con của Tập đoàn Choknomchai, một trong những công ty ô tô nặng ký trong khu vực và là đối tác địa phương của Honda, Toyota và Nissan.
Giám đốc điều hành Sakun C Weeraphon Techaphasuksanti cho biết ngành công nghiệp xe điện mang lại lợi thế cho Thái Lan và các trung tâm sản xuất khác ở Đông Nam Á.
Theo số liệu của Pew Research từ năm 2014, hơn 80% hộ gia đình ở Indonesia, Malaysia, Thái Lan và Việt Nam sở hữu một chiếc xe tay ga hoặc xe gắn máy. Khi cùng một cuộc khảo sát xem xét tỷ lệ sở hữu ô tô, bức tranh hoàn toàn khác, trong khi hơn 80% hộ gia đình Malaysia sở hữu ô tô, con số này giảm xuống 51% ở Thái Lan, 4% ở Indonesia và 2% ở Việt Nam.
Ở một góc độ khác, Chương trình Môi trường Liên hợp quốc đang làm việc với khu vực tư nhân ở Malaysia, Philippines, Singapore và Thái Lan để tìm cách thúc đẩy quá trình chuyển đổi sang xe điện.
Đầu tư nước ngoài vào xe điện vẫn tiếp tục tăng trưởng bất chấp đại dịch
Tại Indonesia, ngành công nghiệp xe điện và pin hiện là nguồn đầu tư nước ngoài chính, chiếm 70% vào năm 2020. Các nhà đầu tư bị thu hút phần lớn vì Indonesia có trữ lượng niken lớn nhất thế giới - 23% dự trữ toàn cầu. Niken cần thiết cho sản xuất pin xe điện và chính phủ Indonesia đã khôi phục lệnh cấm xuất khẩu quặng niken vào tháng 1 năm 2020.
Tại Indonesia, Tesla là một tên tuổi lớn. Khi công ty tìm cách giảm chi phí sản xuất, Chính phủ Indonesia chưa công bố chi tiết về đề xuất của Tesla nhưng đã tìm kiếm sự hỗ trợ của công ty để phát triển ngành công nghiệp xe điện tử của mình.
“Nếu họ chỉ muốn mua nguyên liệu thô thì chúng tôi không mặn mà. Nhưng đề xuất mới không chỉ đơn thuần là lấy nguyên liệu”, Septian Hario Seto, Phó trưởng bộ phận Điều phối đầu tư và Khai thác của Indonesia cho biết.
Vào tháng 12, Indonesia cũng đã ký một thỏa thuận đầu tư trị giá 9,8 tỷ USD với Tập đoàn LG của Hàn Quốc để sản xuất pin lithium cho xe điện. Thỏa thuận này là một trong những nỗ lực đầu tiên của thế giới nhằm tích hợp hoạt động khai thác, chế biến khoáng sản và sản xuất pin.
Indonesia cũng có kế hoạch tương tự Công ty Công nghệ Đương đại Amperex (CATL). Ngoài xuất khẩu, những lô pin đầu tiên sẽ được đưa vào sử dụng trên xe buýt của Jakarta, khi thành phố nỗ lực chuyển sang xe điện vào năm 2027.
Trong khi đó, tại Thái Lan, Nissan đã đầu tư rất nhiều vào kế hoạch biến nước này thành trung tâm sản xuất xe điện. Nhà sản xuất Nhật Bản cũng đang phát triển công nghệ cho phép ô tô điện có thể chạy mà không cần cắm vào trạm sạc. Do các nước Đông Nam Á có rất ít hoặc không có cơ sở hạ tầng cho xe điện, điều này có thể có tác động lớn đến khu vực.