Xe buýt tự lái của WeRide tại trụ sở chính của công ty ở Quảng Châu, Trung Quốc. Ảnh: Arjun Kharpal | CNBC
Qin Jiahao đã làm việc tại bộ phận hậu cần của gã khổng lồ thương mại điện tử Trung Quốc JD.com được khoảng sáu năm. Giờ đây, một lượng lớn công việc của anh ấy đã được tự động hóa.
“Trước đây, hầu hết mọi công việc đều là thủ công. Sau khi tự động hóa, gần một nửa công việc của công nhân được thực hiện bằng máy. Nó làm giảm cường độ làm việc của chúng tôi”, Qin nói.
“Trước đây, tôi chịu trách nhiệm thu gom hàng hóa và đưa lên kệ… Bây giờ, sau khi hàng hóa về đây, thiết bị tự động hóa sẽ đưa hàng hóa vào nơi quy định, rồi mới đưa lên kệ. Toàn bộ quá trình này được thực hiện tự động”.
Dạo quanh công viên hậu cần rộng 500.000 mét vuông của JD.com ở Đông Quan, miền nam Trung Quốc, bạn sẽ thấy những cỗ máy khổng lồ giúp tự động hóa các công việc như đóng gói và xếp kệ.
Tình hình của Qin cho thấy một xu hướng rộng lớn hơn ở Trung Quốc - thúc đẩy tự động hóa việc làm. Thị trường lao động ở nền kinh tế lớn thứ hai thế giới phải đối mặt với một số thách thức lớn, bao gồm cả dân số già và mức lương tăng.
Jonathan Woetzel, đối tác cấp cao của McKinsey, nói: “Dân số già vẫn đang phát triển nhanh chóng ... Trung Quốc hiện đang đối mặt với thách thức có khả năng già đi trước khi trở nên giàu có”.
Theo Cục Thống kê Quốc gia của nước này, dân số trong độ tuổi lao động của Trung Quốc đã giảm hơn 5 triệu người trong thập kỷ qua khi tỷ lệ sinh giảm xuống. Đất nước này vẫn đang cảm thấy những tác động của chính sách một con được ban hành vào cuối những năm 1970 nhằm kiểm soát dân số đang tăng nhanh.
Từ những năm 1940 đến những năm 1980, dân số nước này đã tăng gấp đôi quy mô, từ hơn 500 triệu người lên hơn 1 tỷ người, theo số liệu chính thức. Trong 40 năm tiếp theo, tốc độ tăng trưởng đó chậm lại còn 40%. Ngày nay, dân số của đất nước là 1,4 tỷ - gấp hơn bốn lần dân số Mỹ.
Tuy nhiên, tỷ lệ dân số trong độ tuổi lao động của Trung Quốc đang giảm. Và tự động hóa được coi là một cách để giúp giải quyết một số vấn đề này.
Thúc đẩy xe không người lái
Tự động hóa không chỉ được Trung Quốc áp dụng tại những nơi như nhà máy hoặc nhà kho. Thực tế, Trung Quốc đang đẩy mạnh các công nghệ như ô tô không người lái sử dụng trí thông minh nhân tạo, một lĩnh vực mà Bắc Kinh hy vọng sẽ thống trị trong cuộc chiến công nghệ rộng lớn hơn với Mỹ.
Thành phố Quảng Châu, miền nam Trung Quốc đã trở thành một trung tâm thử nghiệm lớn cho các phương tiện tự hành. Một công ty khởi nghiệp có tên WeRide đang phát triển công nghệ cho ô tô và xe buýt không người lái.
Các phương tiện tự hành có thể thay thế những công việc như tài xế taxi. Tony Han, Giám đốc điều hành của WeRide, coi xe tự hành là một cách để giải quyết một số vấn đề xung quanh dân số già.
“Một (trong những vấn đề) là sự thiếu hụt lao động, đặc biệt là trong quan niệm xã hội già hóa. Ở Trung Quốc, và cả ở Mỹ, ở hầu hết các nước phát triển, chi phí lao động ngày càng đắt đỏ hơn. Mọi người cần được trả lương cao hơn, cần nhiều phúc lợi hơn”, Han nói.
Tuy nhiên, tự động hóa ngày càng tăng cũng có thể dẫn đến mất việc làm.
McKinsey ước tính từ năm 2018 đến năm 2030, có tới 220 triệu công nhân Trung Quốc hoặc 30% lực lượng lao động có thể cần thay đổi nghề nghiệp.
“Tất nhiên, đó không chỉ là thách thức lớn đối với người sử dụng lao động, người lao động, mà còn đối với chính phủ và toàn xã hội,” Woetzel.