Trung Quốc đang "hừng hực khí thế" sản xuất ô tô điện

Xpeng Motors, một công ty khởi nghiệp về ô tô điện của Trung Quốc, gần đây mới khai trương một nhà máy lắp ráp lớn ở đông nam Trung Quốc và đang xây dựng một nhà máy nữa gần đó. 

Một công ty xe điện khác của Trung Quốc, Nio, cũng vừa mở một nhà máy lớn ở miền trung Trung Quốc và đang chuẩn bị xây dựng nhà máy thứ hai cách đó vài km.

Zhejiang Geely, chủ sở hữu của Volvo, vừa đưa vào vận hành nhà máy sản xuất ô tô điện mới khổng lồ ở miền đông Trung Quốc vào tháng trước, nhà máy có quy mô sánh ngang với một số nhà máy lắp ráp lớn nhất thế giới. Evergrande, một gã khổng lồ bất động sản đang gặp khó khăn của Trung Quốc, cũng vừa xây dựng các nhà máy sản xuất ô tô điện ở các thành phố Thượng Hải và Quảng Châu với hy vọng sẽ sản xuất được nhiều ô tô chạy hoàn toàn bằng điện vào năm 2025.

Trung Quốc đang hừng hực khí thế xây dựng các nhà máy sản xuất ô tô điện, với tốc độ nhanh gần bằng phần còn lại của thế giới cộng lại. Các nhà sản xuất Trung Quốc đang sử dụng hàng tỷ đô la mà họ huy động được từ các nhà đầu tư quốc tế và các nhà lãnh đạo địa phương để đánh bại các nhà sản xuất ô tô lâu đời trên thị trường.

Tất nhiên, thành công vẫn còn xa. Những người chơi bao gồm các công ty khởi nghiệp, các nhà sản xuất điện tử và các tân binh khác của ngành công nghiệp xe hơi. Họ đặt cược rằng những người lái xe ở Trung Quốc và các quốc gia khác sẽ sẵn sàng chi từ 40.000 USD trở lên cho những thương hiệu mà họ chưa từng nghe đến.

Các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc thừa nhận các hãng xe lâu đời có lợi thế ở bề dày kinh nghiệm, nhưng họ khẳng định kế hoạch của họ sẽ thành công.

“Chúng tôi có ý chí, và chúng tôi có sự kiên nhẫn”, He Xiaopeng, chủ tịch kiêm giám đốc điều hành của Xpeng, cho biết trong một cuộc phỏng vấn. “Tôi nghĩ mọi thứ rất thách thức, nhưng chúng ta cũng phải tiến lên”.

Ngành công nghiệp ô tô Trung Quốc đang có động lực phát triển. Theo ước tính của hãng dữ liệu toàn cầu, LMC Automotive, Trung Quốc sẽ sản xuất hơn 8 triệu chiếc ô tô điện mỗi năm vào năm 2028, so với một triệu chiếc năm ngoái. Để so sánh, châu Âu đang trên đường sản xuất 5,7 triệu chiếc ô tô chạy hoàn toàn bằng điện vào thời điểm đó.

General Motors và các nhà sản xuất ô tô Bắc Mỹ khác cũng lên kế hoạch đuổi theo Trung Quốc. Vào tháng 4, Tổng thống Biden đã kêu gọi Mỹ đẩy mạnh nỗ lực sản xuất xe điện. Trong một chuyến thăm ảo tới một nhà máy sản xuất xe buýt điện ở Nam Carolina, ông cảnh báo, "Hiện tại, chúng ta đang chạy phía sau Trung Quốc."

Theo LMC, các nhà sản xuất ô tô Bắc Mỹ đang trên đà sản xuất chỉ 1,4 triệu ô tô điện mỗi năm vào năm 2028, so với con số 410.000 của năm ngoái.

Các công ty xe hơi toàn cầu đang giúp Trung Quốc dẫn đầu. Volkswagen gần đây đã bắt đầu xây dựng nhà máy thứ ba ở Trung Quốc, được thiết kế để sản xuất ô tô điện.

Trung Quốc đã có cơ sở hạ tầng ô tô điện, chính phủ đã hậu thuẫn để triển khai hơn 800.000 trạm sạc công cộng trên toàn quốc. Con số này gần gấp đôi so với phần còn lại của thế giới.

Do các thị trường ngoài Trung Quốc khá chậm trễ trong việc triển khai trạm sạc, các nhà sản xuất ô tô toàn cầu có kế hoạch tiếp tục chế tạo một số mẫu xe plug-in hybrid với động cơ xăng nhỏ trong vài năm nữa. Tuy nhiên, thị trường ô tô chạy hoàn toàn bằng điện đã lớn hơn so với xe hybrid, vị trí dẫn đầu của ô tô điện đang ngày càng mở rộng nhanh chóng. Các nhà sản xuất ô tô như G.M. có kế hoạch loại bỏ hoàn toàn động cơ xăng và dầu diesel trong 15 năm tới.

Đối với những chiếc xe hơi mới của Trung Quốc, việc nhận diện tên tuổi sẽ là một thách thức lớn. Các thương hiệu ô tô này hầu như không quen thuộc ngay cả với những người lái xe Trung Quốc. Trên những con đường đầy Buick, Volkswagen và Mercedes-Benz, ô tô Trung Quốc có thể chật vật may ra mới trở nên nổi bật.

Alibaba, công ty thương mại điện tử và hai công ty nữa được nhà nước hậu thuẫn đã thành lập một liên doanh ô tô điện với tên gọi IM Motors, dự kiến ​​bắt đầu giao xe vào đầu năm tới.

Evergrande đặt tên thương hiệu của mình là Hengchi, phát âm là “Hung-cheh”. Sự cuồng nhiệt của thị trường chứng khoán đối với ô tô điện đã đẩy cổ phiếu được giao dịch tại Hồng Kông của đơn vị ô tô điện của công ty, Evergrande New Energy Vehicle, đạt mức vốn hóa thị trường gần như bằng G.M.

Evergrande có kế hoạch sản xuất và bán một triệu chiếc ô tô chạy hoàn toàn bằng điện mỗi năm vào năm 2025. Cho đến nay, hãng chưa bán được chiếc nào.

Geely, một công ty lâu năm trong ngành với các thương hiệu được công nhận ở Trung Quốc, đã đặt tên cho thương hiệu điện của mình là Zeekr, đồng âm với “người tìm kiếm”. Hãng có kế hoạch bắt đầu giao xe vào tháng 10.

Zeekr đang được sản xuất trong một nhà máy sản xuất ô tô điện mới gần Ninh Ba, trên bờ biển phía đông của Trung Quốc. Nhà máy có công suất ban đầu là 300.000 xe một năm, lớn hơn hầu hết các nhà máy sản xuất xe hơi ở Detroit, và vẫn còn năng lực mở rộng hơn nữa.

“Điều quan trọng nhất là, Trung Quốc có thị trường,” Zhao Chunlin, tổng giám đốc nhà máy cho biết.

Ông He đặt tên là Xpeng, phát âm là “X-pung”. Tính năng thích hợp của Xpeng là trợ lý giọng nói giống như Siri giúp hướng dẫn các dịch vụ internet trên ô tô, như chỉ đường và âm nhạc cũng như việc lái xe trên đường cao tốc có máy tính hỗ trợ. Xpeng có kế hoạch sản xuất 300.000 xe ô tô mỗi năm vào năm 2024; năm ngoái hãng bán chưa được một phần mười số đó.

Ông He đã có được thành công đầu tiên khi phát triển một công ty trình duyệt trên điện thoại di động, UCWeb. Ông đã bán nó cho Alibaba vào năm 2014 và trở thành chủ tịch của đơn vị kinh doanh dịch vụ di động của Alibaba. Cùng năm đó, ông đã giúp tuyển dụng hai cựu giám đốc điều hành của công ty nhà nước Guangzhou Auto để thành lập Xpeng.

Ba năm sau, ông He nắm quyền kiểm soát trực tiếp Xpeng và rời khỏi Alibaba, công ty cũng mua lại một phần nhỏ cổ phần của nhà sản xuất ô tô này. Ông He nói rằng đứa con thứ hai của ông đã được sinh ra và ông muốn có thể nói với con trai mình rằng ông đã lãnh đạo một công ty ô tô. Ông He nắm giữ 23% cổ phần của Xpeng, trong khi Alibaba nắm giữ 12%.

Xpeng được chính phủ hỗ trợ trong nhiều năm qua. Một doanh nghiệp nhà nước ở Zhaoqing, thị trấn chạm khắc ngọc bích 1.000 năm tuổi gần Quảng Châu, đã cho Xpeng vay 233 triệu USD vào năm 2017 để xây dựng nhà máy ban đầu với công suất hàng năm khoảng 100.000 chiếc xe hơi. Hồ sơ pháp lý của Xpeng cho biết kể từ đó, thành phố cũng trợ cấp các khoản thanh toán lãi suất của công ty.

Thành phố Vũ Hán đã giúp Xpeng mua đất và vay tiền với lãi suất thấp để xây dựng một nhà máy mới ở đó. Brian Gu, phó chủ tịch kiêm chủ tịch của Xpeng cho biết, chính quyền Quảng Châu cũng đã giúp Xpeng bắt đầu xây dựng nhà máy của mình tại thành phố đó.

Năm ngoái, sau khi vượt qua đại dịch, Xpeng đã hưởng lợi tại Phố Wall. Tesla thành công đã kích thích sự thèm muốn của các nhà đầu tư đối với ô tô điện. Công ty Trung Quốc đã huy động được 5 tỷ USD trong đợt phát hành cổ phiếu lần đầu ra công chúng và các đợt bán cổ phiếu sau đó. Hãng đang chi một phần tiền cho các nhà máy mới và một phần vào nghiên cứu và phát triển, đặc biệt là trong lĩnh vực lái xe tự hành.

Túi tiền sâu của Xpeng thể hiện rõ trong quá trình sản xuất tự động hóa tốn kém tại nhà máy Zhaoqing. Robot nâng nóc ô tô nặng 44 pound bằng kính màu tối, bôi keo cường lực hàng không vũ trụ và ép chúng vào vị trí. Những con robot cao đến thắt lưng lướt qua sàn bê tông xám, mang theo các bảng điều khiển nhạc cụ trong khi vẫn đang chơi bản nhạc “My Heart Will Go On” của Celine Dion. Theo giải thích của các quan chức công ty, robot được lập trình theo cách đó.

Nhà máy xây dựng chỉ mất 15 tháng, nhanh hơn đáng kể so với các nhà máy lắp ráp ở phương Tây. Yan Hui, tổng giám đốc khu vực lắp ráp công đoạn cuối của nhà máy, cho biết các quyết định được đưa ra nhanh chóng hơn so với nhà sản xuất phụ tùng ô tô của Đức nơi ông từng làm việc.

“Bất kỳ sự thay đổi thiết kế nào cũng mất nhiều thời gian - ký tên, ký tên, thậm chí ký tên bằng tiếng Đức,” anh nói. "Nhưng tại Xpeng, chúng tôi chỉ tạo ra sự thay đổi."

Mặc dù nhiều thương hiệu xe điện vẫn còn mới tại Trung Quốc, nhưng chủ sở hữu của chúng đã có tham vọng ra nước ngoài. Xpeng đang bắt đầu xuất khẩu ô tô sang châu Âu, đầu tiên là đến Na Uy. Chery, một nhà sản xuất ô tô thuộc sở hữu nhà nước ở miền Trung Trung Quốc, tuần trước thông báo rằng họ sẽ bắt đầu xuất khẩu ô tô chạy bằng xăng sang Mỹ vào năm tới và tiếp theo là ô tô điện.

Mỹ sẽ là một thị trường khó tính. Chính quyền cựu tổng thống Trump đã áp thuế 25% vào năm 2018 đối với ô tô nhập khẩu từ Trung Quốc, làm chậm quá trình xuất khẩu. Nhiều linh kiện ô tô điện cũng bị áp mức thuế đó. Điều đó khiến các công ty Trung Quốc bắt đầu vận chuyển linh kiện ô tô điện sang Mỹ để lắp ráp, dù cách làm này khó hơn nhưng không phải là không thể.

Hiện tại, các công ty Trung Quốc nhận thấy tiềm năng xây dựng để thương hiệu ô tô của họ trở thành thương hiệu toàn cầu là rất lớn.

Michael Dunne, giám đốc điều hành của ZoZo Go, một công ty tư vấn chuyên về ngành ô tô điện ở châu Á, cho biết triển vọng đang rất rõ ràng: “Trung Quốc sẽ trở thành kẻ thống trị toàn cầu về sản xuất ô tô điện”.