Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và CEO Mary Barra của hãng xe GM.
Vào hôm thứ Năm tuần trước, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã mời bà Mary Barra, Tổng giám đốc (CEO) hãng xe General Motors (GM) tới Nhà Trắng để gặp riêng. Việc bà Barra đóng cửa 4 nhà máy GM ở Mỹ, cũng như việc hãng xe này kinh doanh thuận lợi ở Trung Quốc, có vẻ đã khiến ông Trump không vui.
Tuần trước đó, ông Trump đã lên mạng xã hội Twitter để “xả giận” lên GM, cho rằng việc hãng xe này có nhiều nhà máy ở Trung Quốc là nguyên nhân khiến hãng đóng cửa 4 nhà máy ở Mỹ.
Trong thương chiến đã kéo dài một năm rưỡi qua giữa Mỹ và Trung Quốc, ông Trump đã không ít lần kêu gọi các công ty Mỹ rút khỏi Trung Quốc và chuyển sản xuất về quê nhà.
Riêng đối với các hãng xe Mỹ, ông đã nhiều lần kêu gọi rút nhà máy ở nước ngoài về nước để tạo công ăn việc làm cho người Mỹ. Bởi vậy, việc GM đóng cửa nhà máy ở Mỹ trong khi làm ăn tốt ở Trung Quốc rõ ràng là một điều đi ngược với mong muốn của ông chủ Nhà Trắng.
“General Motors, từng là người khổng lồ của Detroit, giờ lại là một trong những hãng xe nhỏ nhất ở đó. Họ chuyển nhà máy tới Trung Quốc, từ trước khi tôi lên cầm quyền. Điều này xảy ra cho dù nước Mỹ đã cứu giúp GM. Giờ là lúc họ nên chuyển lại sản xuất về Mỹ chăng?” ông Trump viết.
Sau khi hoàn tất việc đóng cửa 4 nhà máy ở Mỹ, GM sẽ còn tổng cộng 29 nhà máy tại nước này. Hãng hiện có 27 nhà máy ở Trung Quốc.
Tuy nhiên, giới phân tích cho rằng ông Trump đánh giá không chính xác khi đổ lỗi cho các nhà máy GM ở Trung Quốc về việc hãng này đóng cửa nhà máy ở Mỹ.
Bên trong một nhà máy của GM ở Thượng Hải, Trung Quốc .
Lý do nằm ở việc các nhà máy GM ở Trung Quốc chỉ sản xuất xe để bán cho thị trường Trung Quốc, nơi hãng hiện có doanh số còn lớn hơn cả ở thị trường Mỹ. Có thể nói, chính nhờ những nhà máy ở Trung Quốc mà GM trở thành một công ty lớn hơn và lãi nhiều hơn.
Ngoài ra, từ năm 2010 đến nay, thị trường Trung Quốc mang về cho GM khoản lợi nhuận khoảng 16 tỷ USD. Bởi vậy, tiền để GM xây nhà máy ở Trung Quốc đến từ chính thị trường này, chứ không phải lợi nhuận từ thị trường Mỹ.
Bên cạnh đó, GM cũng không hề “chuyển” một nhà máy nào từ Trung Quốc sang Mỹ. Hãng này chưa bao giờ xuất khẩu nhiều xe sản xuất tại các nhà máy ở Mỹ sang Trung Quốc. Thay vào đó, hãng chỉ bắt đầu bán số lượng lớn xe ở Trung Quốc sau khi xây nhà máy ở nước này vào đầu những năm 2000.
Chưa kể, nhà máy của GM ở Trung Quốc cũng không xuất khẩu nhiều xe sang thị trường Mỹ, và hầu như không có ảnh hưởng gì đến các nhà máy ở Mỹ. Năm 2018, chỉ có 30.000 chiếc Buick Envision sản xuất tại các nhà máy của GM ở Trung Quốc được xuất khẩu sang Mỹ, chiếm khoảng 1% tổng doanh số của hãng tại thị trường quê nhà.
GM hiện có khoảng 58.000 công nhân viên tại Trung Quốc, so với 100.000 công nhân viên ở Mỹ, dù số công nhân viên của hãng ở Mỹ đã giảm mạnh so với trước kia.
Cách đây 2 thập kỷ, số lao động của GM tại thị trường Bắc Mỹ là 217.000 người, phần lớn tập trung ở Mỹ. Tự động hóa và sự mất mát thị phần tại Mỹ là lý do chính khiến số nhân viên của GM ở Mỹ suy giảm, thay vì do xe GM nhập khẩu từ Trung Quốc.
Thay vào đó, lý do chính khiến GM đóng cửa 4 nhà máy ở Mỹ đợt này nằm ở việc người Mỹ không còn hào hứng với những mẫu xe sedan truyền thống như trước kia.
Các nhà máy bị GM đóng cửa đợt này gồm nhà máy ở Lordstown, Ohio sản xuất xe Chevrolet Cruze; nhà máy ở Warren, Michigan sản xuất bộ truyền động cho xe sedan; nhà máy ở Detroit-Hamtramck sản xuất xe Chevrolet Impala và Cadillac CT6; và nhà máy ở Baltimore sản xuất bộ truyền động cho xe tải.