Mới lạ và hấp dẫn
Việc chấp nhận rộng rãi hơn các hệ thống hỗ trợ người lái tiên tiến ngày càng tự chủ (ADAS) đòi hỏi sự hiểu biết về tâm lý con người và sớm đưa vào các chiến lược thiết kế lấy con người làm trung tâm. Đó là một trong những điểm chính được nhắc tới trong một hội thảo về công nghệ do Continental tổ chức tập trung vào tâm lý của tính di động mới đây.
Theo các chuyên gia tham gia hội thảo, chìa khóa thành công là tạo ra trải nghiệm người dùng tích cực. Để làm được điều này, công nghệ đầu tiên phải đơn giản để sử dụng và mang lại niềm vui.
Vấn đề thứ hai là chất lượng của trải nghiệm thường bị bỏ qua. Khó đạt được niềm vui vì các giải pháp hỗ trợ lái hiện có ngày nay đòi hỏi người lái xe phải chú ý theo những cách khiến việc triển khai các hệ thống này trở nên kém hấp dẫn hơn.
Chẳng hạn, một số tính năng hỗ trợ giữ làn đường thậm chí có thể đẩy lùi nỗ lực chuyển làn đường của người lái xe nếu không sử dụng đèn báo.
Christoph Bernhard, nhà nghiên cứu UX cấp cao tại công ty khởi nghiệp Custom Interactions của Đức, cho rằng tính mới lạ là một phần quan trọng trong việc cung cấp trải nghiệm người dùng tích cực hơn.
"Tôi khá chắc chắn rằng mình không phải là người duy nhất không phải lúc nào cũng sử dụng đèn báo rẽ khi chuyển làn đường, và điều đó có nghĩa là mỗi khi tôi lái xe, hệ thống sẽ chống lại tôi. Tất nhiên, điều đó không tốt chút nào", Christoph Bernhard, nhà nghiên cứu trải nghiệm người dùng cấp cao tại công ty khởi nghiệp Custom Interactions của Đức cho biết. "Nhưng đây là những yêu cầu mà hệ thống đặt ra cho người dùng. Và điều gì sẽ xảy ra với những yêu cầu đó? Đơn gảin là người dùng chỉ cần tắt hệ thống và họ không sử dụng nó nữa”.
Bernhard cho rằng sự mới lạ, hấp dẫn và kích thích là điều quan trọng để mang lại trải nghiệm tích cực hơn cho người dùng.
Tính mới lạ mô tả mức độ mà người dùng cảm nhận sản phẩm là đổi mới hoặc sáng tạo, trong khi tính hấp dẫn mô tả ấn tượng chung của người dùng về mức độ họ thích sản phẩm và sự kích thích mô tả liệu người dùng có cảm nhận sản phẩm thú vị và có động cơ sử dụng hay không.
Bernhard cho rằng: “Nếu một sản phẩm có chất lượng thực dụng tốt và cũng đáp ứng những đặc điểm này thì nó sẽ mang lại trải nghiệm di chuyển tuyệt vời và sau đó nó cũng sẽ được các tài xế sử dụng”.
Ông chỉ ra lái xe là một hoạt động mang tính nhận thức cao, trong đó khối lượng lớn thông tin phải được xử lý nhanh chóng và liên tục, nhưng mối liên hệ với trải nghiệm cảm xúc tích cực cũng phải được tính đến.
“Tâm lý học giúp hỗ trợ người dùng trong quá trình xử lý, nhận thức của họ đối với hành động lái xe, đồng thời cung cấp các phương pháp và công cụ để phân tích và hiểu nhu cầu, mong muốn của người dùng”, Bernhard nói.
Ông kêu gọi một phương pháp thiết kế lấy người dùng làm trung tâm, theo đó người dùng cuối có thể đóng góp sớm cho quá trình phát triển.
Nhưng ông cũng đưa ra cảnh báo: “Những cải tiến mới sẽ không thành công nếu chúng không mang lại trải nghiệm tích cực cho người dùng. Tâm lý học giúp chúng ta hiểu những nhu cầu và đòi hỏi đó”.
Trải nghiệm người dùng
Guido Meier-Arendt, chuyên gia thiết kế tại Continental, cho biết nhu cầu liên lạc và giải trí đã trở nên rất quan trọng khi các nhiệm vụ phụ trở thành nhiệm vụ chính khi các phương tiện tự động hóa cao được tung ra thị trường.
“Hiểu người dùng cuối thực sự là điều quan trọng, nhưng đôi khi nó khá khó khăn”, Guido Meier-Arendt nói. “Không phải bộ não điều khiển chiếc xe, mà là con người với những trải nghiệm của mình. Điều này có nghĩa là trải nghiệm người dùng bị ảnh hưởng bởi nhận thức, niềm tin, cảm xúc, sở thích và hành vi của người dùng và tất cả những điều này phải được giải quyết”.
Điều này đòi hỏi sự hiểu biết về cách các tính năng của ADAS như màn hình hiển thị trên kính lái (HUD) có thể trợ giúp. Chẳng hạn, tại một giao lộ đông đúc hoặc phức tạp, HUD có thể cung cấp cả hỗ trợ thực tế (cung cấp hỗ trợ thiết thực) và cảm xúc (giảm mức độ tức giận hoặc căng thẳng) cho người lái xe.
Meier-Arendt lưu ý: “Hiểu người dùng cuối thực sự là điều quan trọng, nhưng đôi khi nó khá khó khăn. Điều thực sự quan trọng là đặt những câu hỏi phù hợp để áp dụng một phương pháp phù hợp để tìm ra nhu cầu thực sự của người đó”.
Khi nói đến việc xây dựng niềm tin vào các tính năng của ADAS, các phương pháp tiếp cận minh bạch và đa phương thức bao gồm tín hiệu thính giác, thị giác và xúc giác (xúc giác) cho các thao tác hiện tại hoặc đã lên kế hoạch là rất quan trọng.
Ông nói: “Nguyên tắc hướng dẫn đối với chúng tôi là hiểu tâm lý người dùng cuối và kết quả là sự giao tiếp với người dùng cuối để hoàn toàn phù hợp với mong đợi”.
Mức độ tin cậy khác nhau
Sebastian Weiss, nhà nghiên cứu yếu tố con người và nhà tâm lý học cho Continental, cho rằng việc triển khai các nhóm nghiên cứu và tập trung có thể giúp tạo ra các sản phẩm có tỷ lệ chấp nhận và thoải mái cao.
Điều này đòi hỏi phải cân nhắc cẩn thận niềm tin vào công nghệ để tránh quá tin tưởng vào các công nghệ không hoàn hảo hoặc không tin tưởng vào các hệ thống tương tự.
Ông lưu ý rằng nhiều yếu tố như tuổi tác, tính cách, nền tảng văn hóa, kiến thức trước đây, môi trường, thời gian trong ngày, tính dễ sử dụng và tính minh bạch, v.v… tác động đến mức độ tin cậy vào các hệ thống.
“Niềm tin của bạn được hiệu chỉnh với mức độ trưởng thành và khả năng thực tế của hệ thống. Bằng cách này, bạn có thể tận hưởng chuyến đi của mình. Nếu bạn không tin tưởng vào hệ thống, bạn có thể nghi ngờ, can thiệp và dừng tự động hóa hoặc tắt các chức năng lái xe tự động”, Sebastian Weiss nhấn mạnh.
Bất chấp những thách thức trong việc làm sáng tỏ tất cả các yếu tố và khía cạnh khác nhau của niềm tin, điều cực kỳ quan trọng là phát triển các tính năng tự trị theo cách xem xét tất cả chúng thông qua quy trình thiết kế và phát triển lấy người dùng làm trung tâm, có thể bao gồm việc sử dụng thực tế ảo.
“Chỉ thông qua sự tin tưởng, bạn mới chấp nhận và sử dụng công nghệ và đó là lý do tại sao người dùng phải luôn là trung tâm của sự tập trung phát triển”, Weiss nói. "Đó là tất cả về niềm tin”.
Jochen Moeller, chuyên gia cấp cao về UX và thiết kế tương tác tại Continental, nhấn mạnh trọng tâm là khả năng mang lại trải nghiệm người dùng được hướng dẫn bởi màn hình hiển thị trên kính lái, phản hồi xúc giác và thiết kế khái niệm có thể dẫn đến những bước đột phá mới.
Một khái niệm xoay quanh cụm công cụ hình kim cương mang đến cho người dùng trải nghiệm tương tác tối giản, độc đáo.
Jochen Moeller nói: “Tất cả chỉ là biết người dùng và điều này ngày càng trở nên khó khăn hơn trong 60 năm qua do các chức năng bổ sung được yêu cầu và mong muốn trên xe. Điều đó có nghĩa là chúng ta còn nhiều việc phải làm trong việc thiết kế trải nghiệm với người dùng”.