Stirling Moss, tay đua vĩ đại vừa qua đời ở tuổi 90. Ảnh: New York Times
Vào những năm 1950, các cậu bé muốn trở thành Stirling Moss và những người đàn ông trưởng thành cũng vậy.
Các chàng trai trẻ xem Stirling Moss là tay đua kỳ diệu, giỏi nhất thế giới. Những người đàn ông trưởng thành tất nhiên cũng nhận thấy điều đó, và hơn thế nữa: Moss kiếm được hơn 1 triệu USD mỗi năm, nhiều hơn bất kỳ tay đua nào, xung quanh ông là những người giàu có, nổi tiếng, thường xuyên đi du lịch, theo dõi các chặng đua quốc tế.
Moss, một trong những huyền thoại thể thao vĩ đại, mất hôm Chủ Nhật (12/4) tại nhà riêng ở London. Ông thọ 90 tuổi và bị ốm một thời gian.
Moss là Thánh George thời hiện đại, tôn vinh danh dự của nước Anh khi lái những chiếc xe ô tô của Anh, dù xe Đức và Ý rất siêu việt. Các cuộc thăm dò còn cho thấy ông nổi tiếng như nữ hoàng.
Moss từng nói sự can đảm và ngu ngốc có đồng nghĩa với nhau, và có thể ông đã chứng minh điều đó trong các vụ tai nạn ngoạn mục liên tiếp: bảy lần bánh xe rơi ra, tám lần phanh không ăn. Ông vẫn khẳng định, ông là một tay đua, không phải là một lái xe.
“Cua góc một chiếc xe đua ở tốc độ cao nhất có thể khi mọi phía đều là bãi cỏ rộng lớn thật sự rất khó”, ông từng nói như vậy trong cuộc phỏng vấn với The New York Times Magazine năm 1961, “nhưng cua góc một chiếc xe đua ở tốc độ nhanh nhất có thể khi một bên là bức tường gạch và bên kia là vách đá mới là thành tích”.
Sự nghiệp đua xe của ông kéo dài 14 năm, và ông đã chiến thắng 212 trong số 529 cuộc đua trong các giải đấu bao gồm Grand Prix, xe thể thao và đua xe đường dài, lái 107 loại xe khác nhau. Moss chiến thắng hơn 40% số các giải đua mà ông tham gia, trong đó có 16 giải Grand Prix. Trong 4 năm liên tiếp, từ 1955-58, Moss luôn về nhì trong giải vô địch Grand Prix thế giới. Và trong ba năm tiếp theo, ông một lần về ba.
Ông được gọi là tay đua giỏi nhất không bao giờ giành vương miện sau cùng. Trong các cuộc thăm dò ý kiến, những tay đua khác luôn đề cử Moss là số 1. Tính cách nóng nảy, vụng về của ông làm say đắm công chúng. Ông miễn cưỡng đội mũ bảo hiểm theo yêu cầu, luôn luôn là chiếc mũ màu trắng. Ông nói ông thích một chiếc mũ vải hơn.
Năm 1955, ông giành chiến thắng tại giải Italian Mille Miglia, một cuộc đua đường dài gần 1.600km, trong 10 giờ, và ông đã về đích trước 31 phút. Năm 1958, ông lại đánh cược giành giải Grand Prix Argentina bằng cách không thay lốp trong toàn bộ 80 vòng, mặc dù bộ lốp có tuổi thọ thiết kế là 40 vòng. Năm 1961, lái chiếc Lotus bốn xi-lanh, ông đã chiến đấu với ba chiếc Ferrari tám xi-lanh và thắng giải Grand Prix Monaco.
Năm 1960, Moss giành giải Grand Prix Mỹ năm tháng sau khi bị gãy cả hai chân và lưng tại một cuộc đua Grand Prix Bỉ.
Moss vẫy tay chào khán giả từ chiếc Ferrari 750 Monza đời 1955 trong cuộc đua Ennstal-Classic năm 2013. Ảnh: Reuters
Cao 1 mét 70, rắn chắc, Moss thích mặc áo ngắn tay để có một làn da nâu rám nắng trong buồng lái mở của xe đua. Moss nói, sự chuyển động chính là sự yên tĩnh. Ông tự hỏi, tại sao mọi người lại đi bộ khi Chúa đã cho họ đôi chân rất hợp với bàn đạp ô tô?
Nếu mọi người xem đua xe để chứng kiến lòng can đảm và thảm họa gặp nhau như thế nào, hãy xem Moss đua.
Năm 1962, tại đường đua Goodwood Circuit ở Anh, một chùm lửa đã bắn ra từ chiếc xe Lotus 18/21 của anh. Khán giả như nghẹt thở. Moss cố gắng vượt qua Graham Hill, chiếc xe của ông đã đâm vào một bờ tường cao 2,5 mét.
Phải mất hơn nửa giờ mới đưa được Moss ra khỏi đống đổ nát. Mắt trái và xương gò má của ông bị vỡ, cánh tay trái bị gãy và chân trái bị gãy.
Chụp X quang còn cho thấy chấn thương tồi tệ hơn nhiều. Phần não phải của ông bị tách ra khỏi hộp sọ. Moss hôn mê trong 38 ngày và bị liệt một bên cơ thể trong sáu tháng. Ông không nhớ gì về thảm họa. Ông đã được xem xét dùng thuật thôi miên để phục hồi trí nhớ, nhưng một bác sĩ tâm thần nói rằng điều đó có thể khiến chứng tê liệt trở lại.
Khi ra viện, ông mời tất cả 11 y tá điều trị cho ông ăn tối, sau đó là một chuyến đi đến nhà hát.
Moss ra viện sau khi bị thương trong một vụ tai nạn năm 1962. Ông hôn mê 38 ngày và bị liệt một bên cơ thể trong sáu tháng. Ảnh: AFP
Mặc dù tin rằng mình vẫn là tay đua tốt hơn tất cả các tay đua khác, trừ khoảng 10-12 tay đua khác trên thế giới. Nhưng như thế là chưa đủ tốt. Ông đã nghỉ hưu ở tuổi 33.
Moss còn hơn cả một tay đua tài năng. Phong cách của ông vẫn nổi bật đến cả nửa thế kỷ sau tai nạn. Một câu chuyện huyền thoại về ông là ông đã lái xe hàng trăm dặm để cố giới thiệu bản thân tới Hoa hậu Italia vào đêm trước một cuộc đua lớn.
Chuyện về Moss còn nổi tiếng và hài hước như cảnh sát giao thông Anh thường chặn những tay lái xe quá tốc độ và hỏi họ với vẻ mỉa mai rằng: “Anh nghĩ mình là ai, Stirling Moss chắc?”. Chính Moss cũng đã gặp tình huống đó, và bị hỏi “Anh nghĩ mình là Stirling Moss chắc?”
Stirling Craufurd Moss sinh ra ở London vào ngày 17/9/1929. Cả cha và mẹ ông đều đua xe, cha ông đã thi đấu hai lần tại Indianapolis 500, khi đang học nha khoa ở Indiana. Stirling lớn lên và được đào tạo đua ngựa, nhưng ông đã từ bỏ và nói rằng ngựa không hấp dẫn.
Niềm đam mê của ông là ô tô.
Khi còn là một cậu bé, Stirling được phép ngồi trên đùi cha và lái chiếc xe gia đình. Khi lên 10, ông đã cầu xin và nhận được món quà là chiếc Austin bảy mã lực cũ kỹ và đổ nát. Ông đã tự tạo một vòng đua riêng trong nông trại gia đình. Năm 18 tuổi, ông có bằng lái xe đầu tiên và mua một chiếc xe đua Cooper 500, chiến thắng 11 trong số 15 cuộc đua đầu tiên tham gia.
Trong vòng hai năm, ông đã đua khắp châu Âu, lái nhiều mẫu xe hơi. Năm 1953, ông trở thành tay đua toàn thời gian trên đường đua Grand Prix, giải đấu thể thao lớn. Chiếc xe Grand Prix đầu tiên của ông là chiếc Maserati của riêng mình, chứ không phải là một cỗ máy của hãng Maserati đáng kính.
Năm 1955, ông gia nhập đội đua của Mercedes-Benz, được chính thần tượng của ông, Juan Manuel Fangio, dẫn dắt. Năm đó, Moss trở thành tay đua người Anh đầu tiên giành giải Grand Prix Anh, vượt qua Fangio hai phần mười giây. Trong nhiều năm, Moss hỏi Fangio rằng có phải Fangio cố tình thua không. Fangio liên tục nói không.
Năm 1956, Moss một lần nữa lái chiếc Maserati, sau hai năm ở với đội Vanwall của Anh. Ông đã chiến thắng chín trong số 23 cuộc đua. Từ năm 1959 đến 1961, ông đã lái hai chiếc xe của Anh, Cooper và Lotus, và chiến thắng một nửa trong số 54 sự kiện mà ông tham gia trong năm cuối cùng sự nghiệp đua xe của ông.
Moss trong chiếc xe đua Ferguson 1961. Ông từng hỏi tại sao mọi người lại đi bộ, khi Chúa đã cho họ đôi chân rất phù hợp với bàn đạp ô tô. Ảnh: Associated Press
Hai cuộc hôn nhân đầu tiên của Moss đều kết thúc bằng ly hôn. Ngoài vợ, Susie, ông có con trai Elliot; con gái Allison Bradley; và một số cháu. Em gái của ông, Pat Moss Carlsson, một trong những tay đua nữ thành công nhất mọi thời đại, đã qua đời năm 2008.
Khi còn sống và bị tai nạn đua xe, lảo đảo rời khỏi đống đổ nát, ông đã nghĩ: “Chà, nếu đây là địa ngục, thì nó cũng không nóng lắm. Nếu đây là thiên đường, tại sao lại bụi bặm như vậy?”