Những vấn đề tồn tại
Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc Vương Văn Đào và ông Valdis Dombrovskis.
Một nỗ lực nổi bật giữa Ủy ban Châu Âu và chính phủ Trung Quốc nhằm giải quyết tranh chấp đang diễn ra xung quanh xe điện chạy bằng pin (BEV) đã không đạt được đột phá, vì những khác biệt vẫn còn tồn tại.
Tuy nhiên, hy vọng vẫn chưa mất vì cả hai bên đều tuyên bố sẽ tăng cường đàm phán. Brussels sẽ cung cấp cho các nhà sản xuất ô tô Trung Quốc một cơ hội mới để thiết lập mức giá tối thiểu cho các sản phẩm của họ.
"Cả hai bên đã nhất trí tăng cường nỗ lực tìm ra giải pháp hiệu quả, có thể thực thi và tương thích với WTO cho vụ kiện BEV mà không ảnh hưởng đến cuộc điều tra của EU và thời hạn của cuộc điều tra", Valdis Dombrovskis, phó chủ tịch điều hành phụ trách thương mại của Ủy ban, cho biết sau cuộc họp "mang tính xây dựng" với ông Vương Văn Đào, Bộ trưởng Thương mại Trung Quốc, mới đây.
Brussels đã cáo buộc Bắc Kinh trợ cấp cho BEV của mình để hạ giá bán lẻ một cách "giả tạo" và đẩy các đối thủ cạnh tranh châu Âu ra khỏi thị trường béo bở này. Sau cuộc điều tra kéo dài nhiều tháng, Ủy ban phát hiện ra rằng tiền công quỹ được phân bổ trên toàn bộ chuỗi cung ứng, tạo ra nguy cơ gây ra tổn thất kinh tế không bền vững cho ngành công nghiệp EU.
Sau đó, ông Valdis Dombrovskis đã đề xuất một loạt thuế nhập khẩu bổ sung sẽ áp dụng cho BEV sản xuất tại Trung Quốc, bao gồm cả những loại do các công ty phương Tây lắp ráp tại quốc gia này. Các mức thuế được đề xuất, dao động từ 7,8% đến 35,3%, theo thương hiệu và mức độ hợp tác của họ với cuộc điều tra, sẽ được áp dụng ngoài mức thuế 10% hiện tại.
Việc tăng thêm này được cho là để đảm bảo cạnh tranh công bằng hơn và thu hẹp khoảng cách giá giữa các nhà sản xuất EU và Trung Quốc.
Các quốc gia thành viên cần phê chuẩn mức thuế trong cuộc bỏ phiếu dự kiến diễn ra trước tháng 11. Nếu họ làm như vậy, mức thuế sẽ trở thành cố định trong năm năm.
Nhưng ngay từ đầu, Bắc Kinh đã có lập trường phản đối công khai, gọi cuộc điều tra của Ủy ban EU là "hành động bảo hộ trắng trợn, xây dựng và phóng đại cái gọi là trợ cấp". Để đáp trả, họ đã tiến hành một số cuộc điều tra đối với các mặt hàng xuất khẩu nhạy cảm của châu Âu, chẳng hạn như thịt lợn, rượu mạnh và sữa.
Tuy nhiên, đằng sau hậu trường, các quan chức Trung Quốc đã tìm cách đạt được giải pháp đàm phán cho tranh chấp và bảo vệ các công ty trong nước khỏi mức thuế cao.
Nỗ lực này đã đạt đến đỉnh điểm vào thứ Năm tuần qua khi Bộ trưởng Vương gặp Phó Chủ tịch Dombrovkis tại Brussels.
Trong cuộc gặp gỡ, ông Dombrovkis đã bảo vệ đề xuất của Ủy ban là "hoàn toàn dựa trên sự thật và bằng chứng" và chỉ nhằm mục đích "bù đắp" cho các khoản trợ cấp của nhà nước. Dombrovkis chỉ trích các cuộc điều tra trả đũa của Bắc Kinh đối với thịt lợn, rượu mạnh và sữa là "không có cơ sở" và kêu gọi "chấm dứt các cuộc điều tra này".
Trong một bản thông báo, Bộ Thương mại Trung Quốc tái khẳng định mong muốn đạt được giải pháp thông qua "đối thoại và tham vấn thân thiện" nhưng cảnh báo về các biện pháp trả đũa để bảo vệ các công ty trong nước "nếu EU vẫn khăng khăng thực hiện các biện pháp đánh thuế vô lý".
Một ngày trước đó, ông Vương đã phát biểu tại một cuộc họp bàn tròn của các nhà sản xuất BEV tại Brussels và cho biết các cuộc đàm phán nên tiếp tục "cho đến thời điểm cuối cùng", tức là thời điểm các quốc gia thành viên bỏ phiếu. "Nếu các cuộc tham vấn thất bại, trách nhiệm không thuộc về phía Trung Quốc", ông nói.
Diễn biến đáng chú ý nhất của cuộc họp hôm thứ Năm là cam kết chung về việc đánh giá lại lựa chọn cam kết giá, một công cụ thương mại mà các công ty có thể sử dụng để tăng giá và kiểm soát khối lượng xuất khẩu của họ để tránh thuế chống trợ cấp.
Tuần trước, Brussels đã bác bỏ cam kết giá do các công ty Trung Quốc chịu thuế tăng đưa ra, như BYD, Geely và SAIC.
Vận động hành lang mạnh mẽ
Bà Ursula von der Leyen, Chủ tịch Uỷ ban EU.
Song song với các cuộc đàm phán, Bắc Kinh đang đẩy mạnh các nỗ lực vận động hành lang để thuyết phục một số quốc gia thành viên bỏ phiếu chống lại thuế quan và làm chệch hướng kế hoạch của Ủy ban EU.
Đa số đủ điều kiện gồm 15 quốc gia đại diện cho ít nhất 65% dân số của khối cần phản đối các khoản thuế để ngăn chúng có hiệu lực. Ủy ban chưa bao giờ bị đánh bại về thuế quan.
Hungary, quốc gia có kế hoạch thu hút đầu tư của Trung Quốc, kiên quyết phản đối các biện pháp này. Đức, dưới áp lực từ ngành công nghiệp ô tô cực kỳ quan trọng của mình, đang nghiêng mạnh về việc bỏ phiếu bác bỏ và được cho là đang làm việc qua điện thoại để biến điều đó thành hiện thực.
Tuần trước, hoạt động vận động hành lang của Trung Quốc đã giành được chiến thắng lớn khi Thủ tướng Tây Ban Nha Pedro Sánchez công khai kêu gọi Ủy ban "xem xét lại" đề xuất này.
"Chúng ta cần xem xét lại tất cả chúng ta, không chỉ các quốc gia thành viên mà còn cả Ủy ban, lập trường của chúng ta đối với phong trào này", thủ tướng Tây Ban Nha phát biểu tại Thượng Hải, điểm dừng chân cuối cùng trong chuyến thăm chính thức bốn ngày của ông tới Trung Quốc. "Như tôi đã nói trước đây, chúng ta không cần một cuộc chiến tranh khác, trong trường hợp này là một cuộc chiến tranh thương mại. Chúng ta cần xây dựng những cây cầu giữa Liên minh châu Âu và Trung Quốc”.
Những phát biểu này khiến Brussels bất ngờ, cho đến lúc đó, Tây Ban Nha được coi là ủng hộ mức thuế quan bổ sung, đã bỏ phiếu thuận trong một cuộc tham vấn không ràng buộc vào tháng 7.
Sự thay đổi đột ngột rõ ràng này được coi là hậu quả trực tiếp của những gì bà Ursula von der Leyen từng mô tả là "chiến thuật chia để trị" của Trung Quốc, vì ông Sánchez vừa mới ký một thỏa thuận trị giá 1 tỷ euro với một công ty Trung Quốc để xây dựng một nhà máy điện phân tại Tây Ban Nha.
Ngược lại, một người phát ngôn của chính phủ Đức hoan nghênh lập trường của Sánchez, nói rằng "hướng đi này là hướng đi mà chúng ta cùng chia sẻ”.