Chìa khoá giúp Trung Quốc giải bài toán tìm nguồn cung "vàng trắng" phát triển pin xe điện

Lời giải cho “vàng trắng”

Lithium, được mệnh danh là “dầu mỏ mới” hay “vàng trắng” của kỷ nguyên năng lượng mới, đã nổi lên như một loại khoáng sản quan trọng trong cuộc cạnh tranh của Trung Quốc với Mỹ.

Không giống như nhiên liệu hóa thạch, các nhà phân tích cho biết các kim loại được sử dụng trong xe điện có thể được tái sử dụng và tái chế, mang lại triển vọng tự cung tự cấp và đáp ứng các mối lo ngại về an ninh kinh tế quốc gia của giới lãnh đạo Trung Quốc.

Zhao Yiming, một thành viên tại Ngân hàng Đầu tư Inno, ngân hàng có danh mục đầu tư rộng lớn vào ngành công nghiệp pin, cho biết: “Trung Quốc có rất ít quyền kiểm soát đối với tài nguyên lithium. Do đó, khi chúng tôi muốn đẩy mạnh phát triển xe điện, nhưng các đối thủ cạnh tranh nước ngoài muốn ngăn cản chúng tôi, họ có thể điều động dòng chảy của các nguồn tài nguyên này, bao gồm cả các mỏ lithium. Nhiều bên đã hành động. Nhưng nếu chúng tôi có thể tự cung cấp các nguồn tài nguyên như lithium bằng cách tái chế đủ vật liệu từ pin đã hết hạn sử dụng, thì điều đó sẽ rất có ý nghĩa”.

Là thị trường xe điện lớn nhất thế giới, đồng thời là nhà sản xuất pin lithium-ion lớn nhất, Trung Quốc tiêu thụ nhiều lithium, coban và niken – các kim loại được sử dụng để sản xuất pin xe điện – hơn bất kỳ quốc gia nào khác.

Nhưng nước này cũng phụ thuộc quá nhiều vào nhập khẩu, với khoảng 80% lithium thô và hơn 95% quặng coban và niken đến từ nước ngoài, theo báo cáo của truyền thông Trung Quốc.

Công ty chứng khoán Shengang tháng trước ước tính rằng 62% lượng lithium cacbonat của Trung Quốc, một hóa chất công nghiệp quan trọng được sử dụng để sản xuất pin lithium-ion, đến từ nước ngoài vào năm ngoái.

Theo số liệu của Mỹ, Trung Quốc đã sản xuất 19.000 tấn (18.700 tấn) lithium vào năm ngoái, chiếm 14,6% sản lượng toàn cầu. Dự trữ lithium của nước này chỉ chiếm 7,7% tổng trữ lượng toàn cầu ước tính.

Ngành công nghiệp tái chế pin lithium-ion ở Trung Quốc vẫn đang ở giai đoạn đầu nhưng đang phát triển nhanh chóng, với việc chính phủ đầu tư mạnh vào nghiên cứu và phát triển, cũng như cung cấp các ưu đãi cho các nhà sản xuất trong nước.

Tái chế lithium thậm chí còn được đưa vào kế hoạch phát triển 5 năm mới nhất của chính phủ Trung Quốc.

“Đến năm 2030, quy mô thị trường tái chế pin của Trung Quốc có thể đạt 140,6 tỷ nhân dân tệ (20,3 tỷ USD), gần gấp 9 lần quy mô thị trường thực tế vào năm 2022”, Ủy ban Cải cách và Phát triển Quốc gia, cơ quan lập kế hoạch kinh tế hàng đầu của đất nước tỷ dân, cho biết trong một báo cáo hồi đầu năm 2023.

Việc nhấn mạnh vào tái chế phản ánh những lo ngại về việc Trung Quốc phụ thuộc nhiều vào nguồn cung cấp ở nước ngoài và những bất ổn địa chính trị có thể gây ra những rủi ro cho họ.

Các bộ ngoại giao của Argentina, Chile và Bolivia - được gọi chung là "tam giác lithium" vì họ sở hữu hơn một nửa trữ lượng được xác định của thế giới - đã thảo luận về một thỏa thuận khả thi về sản xuất và định giá lithium vào năm ngoái.

Và vào tháng 11, chính phủ Canada đã ra lệnh cho ba công ty Trung Quốc thoái vốn khỏi ba công ty khai thác lithium nhỏ có trụ sở tại Canada.

Zhao nói rằng ngoài các mối quan tâm về an ninh quốc gia và thị trường, pin lithium-ion cần được tái chế vì lý do môi trường.

Tương lai của ngành tái chế

Pin chiếm gần 40% chi phí sản xuất một chiếc xe điện, nhưng chúng xuống cấp theo thời gian và cuối cùng sẽ được tháo dỡ và tái chế.

“Trong lĩnh vực năng lượng mới, ngành tái chế pin là một trong số ít ngành có tương lai phát triển chắc chắn bởi pin hết hạn sử dụng phải tái chế nếu không sẽ thành chất thải rắn, có nguy cơ cháy nổ nếu không được xử lý đúng cách. Vì vậy, chúng ta không thể cứ để chúng ở đó và không làm bất cứ điều gì với chúng”, Zhao nói.

Với việc sản xuất và bán xe chạy bằng năng lượng mới đã đạt mức cao mới trong những năm gần đây và với việc các loại pin đời đầu có tuổi thọ từ 5 đến 8 năm, thì đỉnh điểm ngừng hoạt động đang dần đến gần.

CATL, nhà sản xuất pin lithium-ion hàng đầu và là nhà cung cấp chính cho Tesla, đang nghiên cứu phát triển hệ thống tái chế vòng kín cho pin xe điện.

Nhà sản xuất pin và Anhua Taisen Recycling Technology cũng đã phát triển các quy trình tái chế pin lithium-ion để thu hồi các kim loại như coban, niken và lithium từ pin.

Nhà sản xuất xe Trung Quốc BYD đã phát triển một quy trình tái chế có thể thu hồi tới 90% vật liệu được sử dụng trong pin.

Zhao cho biết, một nửa số lithium được sử dụng ở Trung Quốc sẽ được tái chế vào năm 2026 và quốc gia này cuối cùng sẽ gần như tự cung cấp đủ lithium thông qua tái chế.

Lin Daoyong, tổng giám đốc của Shanghai Yiding New Material Technology, người có nhiều thập kỷ kinh nghiệm trong lĩnh vực thương mại lithium, cho biết tỷ lệ kim loại tái chế có thể giảm trước khi tăng lên do doanh số bán xe điện mới tăng nhanh.

Lin Daoyong nói: “Sự phát triển của ngành tái chế pin có thể bị đình trệ do Trung Quốc không thể tự do nhập khẩu pin đã ngừng sử dụng từ nước ngoài, đồng thời cho biết thêm rằng ngành này sẽ sớm được mở rộng quy mô lớn”.

Các nhà phân tích cho rằng các công ty Trung Quốc cũng đang thiết lập các cơ sở ở nước ngoài để tái chế pin, trong đó Hàn Quốc, Châu Âu và các nước Đông Nam Á bao gồm Thái Lan và Việt Nam đều là những địa điểm đáng mơ ước.