Thị trường xe máy đang hụt hơi vì … xe máy điện?

Việt Nam là thị trường xe máy lớn thứ 4 thế giới, chỉ đứng sau Ấn Độ, Trung Quốc và Indonesia. Tuy nhiên, nhiều ý kiến cho rằng thị trường xe máy đang bị bão hòa và khó có sức tăng trưởng đột biến như những năm trước đây. 

Vừa qua, Hiệp hội các Nhà sản xuất xe máy Việt Nam (VAMM) đã công bố doanh số bán hàng của thị trường xe máy trong quý 2/2020. Theo đó, trong quý 2/2020, tổng số xe máy được tiêu thụ tại thị trường Việt Nam là 518.920 xe, giảm 30,77% so với cùng kỳ năm 2019. Sự sụt giảm được lý giải là do ảnh hưởng của dịch COVID-19. Tuy nhiên, nhiều người cho rằng thị trường xe máy truyền thống của Việt Nam đã có sự bão hòa, cộng với xu hướng xe máy điện, nên doanh số gần như khó tăng lên. Trong quý 1, Việt Nam tiêu thụ 731.077 xe máy, giảm 3,03% so với cùng kỳ. 

Trong khi đó, ở phân khúc xe máy điện, thị trường đang ngày càng sôi động, với sự tham gia của nhiều thương hiệu tên tuổi, có sự đầu tư mạnh mẽ về công nghệ và chất lượng, chứ không phải là một thị trường manh mún, nhỏ lẻ và tự phát như trước. Có thể thấy sự nổi lên của một số thương hiệu xe máy điện tại Việt Nam như VinFast, Yadea, Pega…. Ngoài ra, các hãng xe máy kỳ cựu như Honda, Yamaha hay Piaggio cũng có một vài sản phẩm xe máy điện dù chưa tiếp thị mạnh mẽ cho dòng sản phẩm này.

“Thị trường xe điện ở Việt Nam được cho là sẽ phát triển nhanh hơn khi nhu cầu sở hữu ô tô của người Việt ngày một nhiều”, ông Nguyễn Thế Hiệp, CEO của hãng xe máy điện Yadea đánh giá. “Những người sở hữu ô tô sẽ có nhu cầu mua thêm xe điện với vai trò phương tiện di chuyển tầm gần”.

Thực ra, thị trường xe điện ở Việt Nam đã bắt đầu thành hình trong khoảng 10 năm qua, song chủ yếu do các đơn vị lắp ráp tự nhập linh kiện và tự lắp ráp, không có được sự đầu tư về kiểm soát chất lượng kỹ càng. Hệ quả là rất nhiều sản phẩm xe điện không đạt chất lượng đảm bảo, dẫn tới suy giảm nhanh chóng khả năng vận hành ổn định chỉ trong 1-2 năm đầu. Không chỉ thế, người tiêu dùng lại có ấn tượng xấu với xe máy điện, lo ngại về độ bền và chất lượng lâu dài. Điều đó cũng ít nhiều gây khó dễ cho thị trường xe máy điện hiện nay.

Theo đánh giá của Yadea, quan điểm của người Việt nói chung thường cho rằng xe không chỉ là phương tiện đi lại, mà còn là tải sản hiện hữu lâu dài. Chính vì vậy, mặc dù thương hiệu là một trong những yếu tố quan trọng nhất ở bất cứ ngành hàng nào, song với ngành xe nói chung, chất lượng là yếu tố tạo ra sự bền vững của thương hiệu.

Không tiết lộ doanh số bán hàng kể từ khi gia nhập thị trường Việt Nam, đại diện hãng xe Yadea cho biết hiện tại công ty không đặt doanh số là mục tiêu hàng đầu, mà “muốn tập trung vào phát triển sản phẩm”, phát triển song song chất lượng xe cùng với các công nghệ để kéo dài tuổi thọ xe, điển hình là loại ắc quy chuẩn bị ra mắt với tuổi thọ 5 năm, cao gấp 3 lần so với hiện nay.

Xuất hiện đã lâu song thị trường xe máy điện tại Việt Nam chỉ mới bắt đầu được chú trọng trong vài năm gần đây, đặc biệt sau khi VinFast ra mắt các dòng xe của hãng. Thị trường chắc chắn sẽ còn nhiều biến động phía trước và cạnh tranh là điều không thể tránh khỏi. Mới đây, VinFast đã có chương trình ưu đãi khá mạnh tay đối với các khách hàng mua xe máy điện Ludo và Impes. Chương trình của VinFast có thể hiểu là “cho không” khách hàng bộ pin xe máy điện. Trước đây, khách hàng mua hai mẫu xe máy điện trên của VinFast hoàn toàn chưa có pin, mà phải đi thuê pin, hoặc mua ngoài với giá 8,6 triệu đồng. 

Dù thế nào, giá cả và chất lượng là hai yếu tố được người tiêu dùng quan tâm khi có ý định mua xe máy điện. Hiện tại, giá các mẫu xe máy điện ở Việt Nam hoàn toàn không rẻ hơn so với xe máy truyền thống. Tuy vậy, với xu hướng “xanh” và những tiến bộ của công nghệ, xe máy điện đang có những lợi thế riêng khi cạnh tranh với xe máy truyền thống.

Theo số liệu nghiên cứu của Motorcycles Data,  nhu cầu mua xe máy mới sẽ giảm trong những tháng tới, do nền kinh tế trong nước bị ảnh hưởng bởi sự suy thoái kinh tế toàn cầu và đại dịch Covid 19. Doanh số xe máy cả năm tại Việt Nam dự kiến ​​chỉ ở mức 2,65 triệu chiếc, giảm 6,2%. Motorcycles Data chuyên tổng hợp, nghiên cứu cơ sở dữ liệu xe máy từ hơn 600 nhãn hiệu xe máy, 33.000 mẫu xe ở hơn 80 thị trường trên thế giới.