Duy nhất chỉ có một lần như vậy, đó là khi Nissan đối mặt với một cuộc khủng hoảng sống còn cách đây 2 thập kỷ. Ở thời điểm đó, Nissan đang ngấp nghé bờ vực phá sản và được giải cứu bởi Renault. Hãng xe Pháp đã thâu tóm cổ phần trong Nissan và cử Carlos Ghosn tới để giúp Nissan hồi phục. Sau đó, ông Ghosn - người đã trở thành Chủ tịch kiêm CEO của Nissan - đưa Mitsubishi nhập hội, lập nên liên minh sản xuất ôtô lớn nhất thế giới.
Ông Makoto Uchida, tân Tổng giám đốc Nissan.
Giờ đây, Nissan một lần nữa phải nỗ lực để đưa hoạt động của mình trở lại hướng đi đúng, và cả nhanh chóng nữa. Ông Ghosn đã bị bắt cách đây hơn 1 năm vì những cáo buộc sai phạm tài chính, mở ra một cuộc đấu đá nảy lửa trong nội bộ công ty, đồng thời gây sứt mẻ mối quan hệ giữa Nissan với Renault.
Lợi nhuận của Nissan đang ở mức thấp nhất trong một thập kỷ, 12.500 nhân viên của công ty sẽ bị sa thải, và hãng không có nhiều mẫu xe mới để thổi luồng sinh khí vào hệ thống sản phẩm đã già cỗi. Trong khi đó, xe không người lái và xe chạy điện đang bắt đầu mở ra một cuộc cách mạng “trăm năm mới có một lần” trong ngành công nghiệp ôtô toàn cầu.
“Sẽ là thiếu thực tế nếu kỳ vọng một sự hồi phục nhanh chóng và mạnh mẽ, nhưng điều cần thiết là phải chứng tỏ được sẽ có sự hồi phục”, nhà phân tích Tasuo Yoshida nhận định khi nói về việc ông Uchida trở thành CEO mới của Nissan. “Bên ngoài, ông ấy cần bình thường hóa quan hệ với Renault và khôi phục niềm tin vào Nissan. Bên trong, ông ấy cần hàn gắn được vết rạn nứt giữa nhân viên và các nhà quản lý của hãng”.
Trước khi chính thức trở thành người cầm quân của Nissan vào ngày 1/12, ông Uchida đứng đầu liên doanh của hãng tại Trung Quốc.
Cách đây 1 tháng, Nissan đã có một đợt cải tổ bộ máy quản lý, theo đó áp dụng mô hình quản lý tập thể nhằm loại bỏ sức ảnh hưởng to lớn mà ông Ghosn từng có trong Nissan và trong liên minh với Renault. Ông Ashawani Gupta được bổ nhiệm làm Giám đốc hoạt động (COO), còn ông Jun Seki giữ vai trò Phó giám đốc hoạt động.
Sinh trưởng trong một gia đình theo nghiệp hàng không, ông Uchida từng sống ở nhiều quốc gia khác nhau trong suốt thời niên thiếu. Ông theo học ngành thần học tại Đại học Doshisha của Nhật Bản, bởi vậy sở hữu tấm bằng được coi là “hiếm có khó tìm” đối với một nhà điều hành trong ngành công nghiệp ôtô. Khác với ông Ghosn, ông Uchida được đánh giá là một nhà quản lý trầm tính và thẳng thắn, quen với việc giao quyền cho cấp dưới.
Tháng trước, Nissan cắt giảm dự báo lợi nhuận hoạt động và tuyên bố dừng trả cổ tức - động thái được xem như một cú sốc đối với Renault - cổ đông nắm 43% hãng xe Nhật. Theo giới phân tích, Nissan cần khôi phục hình ảnh thương hiệu và cho ra thị trường những mẫu xe mới có khả năng hấp dẫn người mua. Yêu cầu này đặt ra đối với Nissan giữa lúc ngành công nghiệp ôtô toàn cầu gặp khó: sản lượng các loại xe ôtô hạng nhẹ năm nay có thể chỉ tăng chưa đầy 1%, đạt 94,5 triệu xe - theo hãng phân tích thị trường IHS Markit.
Xe điện Leaf trên dây chuyền sản xuất trong một nhà máy của Nissan ở Nhật Bản.
Trên cương vị mới, ông Uchida cũng cần dành sự quan tâm cho cổ đông của Nissan, những người đã chứng kiến giá cổ phiếu của công ty giảm 23% từ đầu năm đến nay, sau khi giảm 22% trong cả năm 2018. Ở mức 3%, tỷ suất lợi nhuận (return of equity - ROE) trên vốn của Nissan thấp nhất trong số 7 hãng xe lớn của Nhật Bản. Trái lại, hãng Toyota có ROE cao nhất. Trong số 21 nhà phân tích được Bloomberg theo dõi, chỉ có 3 người khuyến nghị mua cổ phiếu Nissan.
Một nhiệm vụ chủ chốt đối với CEO Uchida là cải thiện mối quan hệ với Renault. Mối quan hệ này đã giảm xuống mức thấp dưới thời người tiền nhiệm của ông Uchida là ông Hiroto Saikawa. Theo nguồn thạo tin, vị tân CEO đã từng có thời gian cộng tác với Renault trong lĩnh vực mua hàng. Ông gia nhập Nissan vào năm 2003 sau khi rời công ty kim loại và máy móc Nissho Iwai Corp. Trước khi làm ở Nissho, ông từng làm việc cho Renault Samsung ở Hàn Quốc.
Liên minh Nissan-Renault-Mitsubishi đang tiến hành các biện pháp nhằm cải thiện sự hợp tác giữa họ. Một vị Tổng thư ký sẽ được bổ nhiệm để giám sát các dự án và sự phối hợp giữa ba hãng, có nhiệm vụ báo cáo lên Chủ tịch của liên minh và cũng là Chủ tịch của Renault, ông Jean-Dominique Senard và các CEO của ba hãng xe - liên minh cho biết trong một tuyên bố hôm thứ Sáu tuần trước.
Nhà phân tích Koji Endo thuộc SBI Securities cho rằng thời gian dành cho ông Uchida không còn nhiều. “Vấn đề chính là liệu ông ấy có mang lại kết quả trong vòng nửa năm hay không”, ông nói. “Nếu ông ấy nói về 1-2 năm tới, thì tốt hơn hết ông ấy nên từ chức, bởi Nissan không đợi lâu đến thế được”.