Chuyên gia ô tô: “Xu hướng xe Hybrid tại Việt Nam đang ngày một rõ ràng hơn”

Hiệu quả kinh tế sau 5-7 năm sử dụng

Nhiều năm kinh nghiệm giảng dạy lĩnh vực ô tô điện, ô tô thông minh, điều khiển động lực học, PGS.TS Đàm Hoàng Phúc cùng các cộng sự và các thế hệ sinh viên đã có nhiều nghiên cứu cụ thể về dòng xe Hybrid.

“Dù đã được Toyota phát triển từ khá sớm nhưng việc ứng dụng công nghệ Hybrid vào ngành công nghiệp ô tô vẫn còn là lĩnh vực khá mới mẻ tại Việt Nam. Một trong những công việc thường ngày của chúng tôi là nghiên cứu, đánh giá về khả năng tiết kiệm năng lượng của dòng xe Hybrid; từ đó tìm giải pháp nâng cao hiệu suất sử dụng năng lượng trên ô tô điện nói chung”, PGS.TS Đàm Hoàng Phúc chia sẻ.

Về cơ bản, dòng xe Hybrid có thể chia thành nhiều loại khác nhau như Micro Hybrid, Mild Hybrid, Full Hybrid và Plug-in Hybrid. Tuy nhiên, để hướng đến hiệu suất sử dụng năng lượng tối ưu và góp phần giảm phát thải CO2 ra môi trường theo định hướng tại COP26 thì chỉ có Full Hybrid và Plug-in Hybrid đáp ứng được yêu cầu của thời đại.

Trong đó, xe Full Hybrid gồm hai động cơ là động cơ xăng và động cơ điện hoạt động đồng thời. Người dùng vẫn sẽ đổ xăng để tạo ra năng lượng giúp xe vận hành, nhưng sẽ có thêm hỗ trợ của động cơ điện giúp xe vận hành mạnh mẽ, thời gian phản hồi nhanh hơn. Đặc biệt, khi phanh hoạt động, một phần năng lượng được hấp thu và sạc lại vào pin. Đây là lý do chính giúp xe Hybrid có khả năng tiết kiệm nhiên liệu hơn so với xe dùng động cơ đốt trong truyền thống. Lẽ dĩ nhiên, ít hao xăng hơn, đồng nghĩa với giảm chi phí vận hành và hạn chế phát thải CO2 ra môi trường, một công đôi việc.

Trên thế giới, sau nhiều năm miệt mài phát triển dòng xe “thuần” điện (BEV), các nhà sản xuất ô tô tại Mỹ và châu Âu đã phải thừa nhận rằng mình đã bỏ lỡ một mảng thị phần khá quan trọng, đó là xe Hybrid. Khác với BEV, dòng xe này có lợi thế đó là không cần phải thay đổi quá nhiều. Một mẫu xe chạy xăng, chỉ cần thay đổi động cơ và một số phụ tùng, công nghệ đi kèm là có thể vận hành được. Điều này giúp các hãng xe có thể nhanh chóng ra mắt một phiên bản Hybrid dựa trên nền tảng của mẫu xe chạy xăng trước đó, có thể ví như “món ăn kèm” để người tiêu dùng chọn lựa và trải nghiệm.

Thứ hai, quan trọng hơn, xe Hybrid (trừ Plug-in Hybrid) không yêu cầu trạm sạc, chỉ cần đổ xăng là chạy được nên sẽ thích hợp với những khu vực chưa phát triển được hạ tầng trạm sạc, hoặc số lượng trụ sạc quá ít, không đủ đáp ứng nhu cầu.

Thứ ba, do không phải “nhồi nhét” khối pin khổng lồ như BEV nên trọng lượng của một chiếc xe Hybrid cũng nhẹ hơn, tạo không gian nội thất rộng rãi hơn và giúp giảm áp lực ma sát lên lốp xe.

Cuối cùng, về giá cả, Hybrid và Plug-in Hybrid nằm ở khoảng giữa giá xe xăng và BEV cùng loại. Một nghiên cứu của KIA vào năm 2023 cho thấy, giá một chiếc KIA Niro L HEV đời 2022 là 28.790 USD, cao hơn 4.450 USD so với phiên bản chạy xăng là KIA Forte5 EX. Trong khi đó, Niro EX PHEV có giá 34.390 USD và Niro EX EV là 37.790 USD, đắt gấp rưỡi so với phiên bản chạy xăng. Về chi phí vận hành mỗi năm, Forte5 EX tốn 3.586 USD, Niro HEV tốn 2.202 USD, Sorento PHEV là 1.968 USD và Niro EV khoảng 810 USD. Như vậy, trong khoảng 5-7 năm sử dụng, phiên bản Hybrid đạt hiệu quả kinh tế tối ưu so với các phiên bản còn lại; nhưng sau 10 năm hoặc lâu hơn thì phiên bản BEV lại phát huy được giá trị đích thực của mình nhờ chi phí sạc pin thấp hơn nhiều so với việc đổ xăng.

Cần mở rộng chính sách hỗ trợ dành cho xe Hybrid

Tại Việt Nam, Toyota là hãng xe tiên phong trong lĩnh vực xe Hybrid với các số lượng mẫu xe phong phú, đa dạng như Toyota Corolla Altis 1.8HEV, Camry 2.5HV, Corolla Cross 1.8HEV, Yaris Cross HEV, Innova Cross HEV, Alphard HEV. Trong đó, đa số mẫu Hybrid có giá chênh khoảng 100 triệu đồng so với phiên bản chạy xăng, mức giá khá hợp lý dành cho người muốn tiếp cận và chuyển đổi dần sang dòng xe điện hóa. Ngoài ra, thị trường xe Hybrid tại Việt Nam cũng có sự hiện diện của các thương hiệu khác như Honda CR-V e:HEV RS, Kia Sorento HEV, Sorento PHEV, Hyundai Santa Fe Hybrid, Suzuki Ertiga Hybrid. Kể từ cuối năm 2022 đến nay, thị trường đón nhận thêm nhiều mẫu Hybrid mới gồm Nissan Kicks e-POWER, Haval H6 HEV, Lynk & Co 09...

Mặc dù vậy, việc tiếp cận thông tin về dòng xe Hybrid tại Việt Nam còn khá hạn chế, mới chỉ dừng lại ở những bài viết giới thiệu của nhà sản xuất về công nghệ Hybrid và một số bài đánh giá của chuyên gia ô tô trong và ngoài nước. Đa số các hãng xe có xu hướng không công khai doanh số xe Hybrid của mình (trừ Suzuki). Đây là một vấn đề cần phải khắc phục.

“Hybrid là công nghệ mới nên nhiều người vẫn còn lạ lẫm, e dè khi chọn mua, bởi họ không biết dòng xe này có thực sự hiệu quả hay không, độ bền ra sao, sửa chữa, bảo dưỡng có khó khăn, tốn kém hay không? Đó là những câu hỏi mà phía hãng xe cần phải giải đáp để giúp người tiêu dùng có thêm thông tin, kiến thức về dòng xe này”, PGS.TS Đàm Hoàng Phúc nhận định.

Mới đây, trong báo cáo doanh số ô tô hàng tháng, Hiệp hội Các nhà Sản xuất Ô tô Việt Nam (VAMA) đã tách bạch xe Hybrid thành một phân khúc riêng để giúp người dùng, doanh nghiệp có thêm thông tin về tình hình phát triển dòng xe này tại Việt Nam. Theo báo cáo tháng 1/2024, doanh số xe Hybrid của các hãng thành viên VAMA đạt 576 xe trên tổng số 16.697 xe được bán ra, chiếm tỷ lệ 3,4%. Trong đó, doanh số Suzuki Ertiga Hybrid bất ngờ tăng mạnh lên 427 xe, chiếm 74% tổng doanh số xe Hybrid toàn thị trường (theo VAMA). Trong bối cảnh thị trường chung còn ảm đạm, sự gia tăng về lượng của dòng xe Hybrid đang mở ra một hướng phát triển đầy tiềm năng của thị trường ô tô Việt.

PGS.TS Đàm Hoàng Phúc đánh giá, việc công khai doanh số bán hàng lần này của VAMA sẽ giúp thông tin về thị trường xe Hybrid được rõ ràng hơn. Mọi người sẽ tiếp cận được thêm nhiều thông tin hơn, ít nhất là biết có bao nhiêu hãng đã làm xe Hybrid, doanh số ra sao. Đây là một trong những căn cứ để người tiêu dùng xem xét, lựa chọn khi muốn chuyển đổi từ xe dùng động cơ đốt trong sang xe Hybrid. Đồng thời, nó cũng giúp kích thích người tiêu dùng tìm kiếm thêm thông tin về xe Hybrid, góp phần tạo ra xu hướng điện hóa các dòng xe hiện đại.

“Xu hướng xe Hybrid năm nay đã rõ ràng hơn ở việc người tiêu dùng có nhiều kiến thức hơn về xe Hybrid. Đồng thời, thị trường và các nhà sản xuất ô tô cũng đã có sự nhìn nhận, đánh giá về nó một cách chính xác hơn, đặc biệt là tính kinh tế và thân thiện với môi trường. Dù hiện tại giá thành xe Hybrid vẫn cao hơn so với xe dùng động cơ đốt trong, nhưng người dùng cũng đã bắt đầu chấp nhận trả giá cao hơn để đổi lấy việc tiết kiệm nhiên liệu tốt hơn và thân thiện với môi trường hơn. Đây là tín hiệu tích cực”, PGS.TS Đàm Hoàng Phúc nói.

Tuy nhiên, để khuyến khích phát triển dòng xe Hybrid tại Việt Nam, các chuyên gia cho rằng, về phía nhà sản xuất, phân phối cần đẩy mạnh hoạt động truyền thông để người tiêu dùng hiểu rõ hơn về lợi ích của xe Hybrid và sự tin tưởng về công nghệ của xe Hybrid. Về chính sách hỗ trợ của Nhà nước, bản thân xe Hybrid có khả năng tiết kiệm nhiên liệu, giảm phát thải CO2 rất lớn nên cũng cần được thừa hưởng những chính sách liên quan đến cắt giảm phát thải, dù không bằng xe “thuần” điện, nhưng cũng phải tương xứng với mức độ đóng góp của nó trong tiến trình giảm phát thải tại Việt Nam.