Sự khác nhau giữa các loại xăng
Đầu tiên chúng ta cần tìm hiểu sự khác biệt giữa các loại xăng hiện có tại VIệt Nam. Trên thực tế, xăng RON97 vốn phổ biến ở các nước châu Âu. Tại các quốc gia châu Âu, xăng thường có chỉ số octan cao, từ 95 trở lên như 97, 98 và 99. Trong khi đó, ở Việt Nam hiện phổ biến nhất là 2 loại xăng RON92 và RON95.
Xăng là hợp chất hữu cơ nhẹ có chứa Hydrocarbon với đặc tính nhẹ, dễ bay hơi, dễ cháy và là sản phẩm của quá trình chưng cất từ dầu thô. Chỉ số octan (RON) là chỉ số quan trọng cho biết tính chống kích nổ của xăng. Người dùng nên biết để lựa chọn loại xăng phù hợp với chiếc xe của mình đang sử dụng. Đơn giản nhất là người dùng nên tìm hiểu tỉ số nén của loại phương tiện đang sử dụng để chọn loại xăng phù hợp, điều này áp dụng với cả ô tô và xe máy.
Con số phía sau thể hiện chỉ số octan của các loại xăng, với xăng RON92 chỉ số octan thấp hơn nên dễ cháy hơn khi chịu nén so với xăng RON95. Sử dụng xăng có chỉ số octan cao hơn không giúp cho động cơ khỏe hơn hay tiết kiệm hơn mà chỉ đơn thuần phù hợp với động cơ có tỷ số nén cao hơn.
Với xe có tỷ số nén thấp, nếu dùng xăng có chỉ số octan cao thì sẽ không đảm bảo nhiên liệu được cháy tốt nhất, ngược lại xe có tỷ số nén cao mà dùng xăng có chỉ số octan thấp có thể dẫn đến cháy kích nổ.
Về lý thuyết xe có tỷ số nén cao dùng RON95 vẫn có thể dùng được với RON92 bởi chúng chỉ khác nhau về thành phần phụ gia (chống kích nổ), còn tính chất của xăng là như nhau. Tuy nhiên không nên duy trì việc đổ chéo lâu dài vì tác hại như đã nêu ở trên.
Xăng sinh học E5 (được đưa vào thị trường từ 2018) là loại xăng có chỉ số octan là 92, nó là chế phẩm từ hỗn hợp 95% là xăng có chỉ số octan 92 và 5% là Ethanol (Hay còn kí hiệu là E5 tức là chiếm 5%- Ethanol là cồn sinh học có chỉ số Octan lên tới 109). Ethanol trộn vào xăng như là chất phụ gia thay chì, giúp nâng cao chỉ số octan, ngoài ra giảm sự phát thải Carbon monoxide (CO) so với xăng thông thường, điều đó giúp giảm khí phát thải gây hiệu ứng nhà kính.
Việc sử dụng xăng E5 sẽ không làm cho động cơ xe bị ảnh hưởng nhiều. Tuy nhiên theo khuyến cáo từ những nhà cung cấp thì loại xăng sinh học E5 không phù hợp với những loai xe đời cũ có động cơ chạy bằng xăng, xe thay thế phụ tùng không chính hãng, xe không có nguồn gốc xuất xứ rõ ràng. Các phương tiện có thời gian sử dụng trên 10 năm có ống dẫn nhiên liệu đã bị lão hóa, rò rỉ cũng không nên sử dụng loại nhiên liệu này, bởi axit trong Ethanol có thể gây ảnh hưởng tới gioăng cao su, nhựa, kim loại của động cơ.
Thực tế, các hãng xe thường đề cập đến việc sử dụng nhiên liệu trong hướng dẫn sử dụng. Trong đó, nếu nhà sản xuất dùng khái niệm "khuyên", có nghĩa bạn yên tâm sử dụng xăng thường 92. Còn nếu là "yêu cầu" xăng 95 trở lên thì tất nhiên bạn phải tuân thủ để đảm vận hành của động cơ. Trường hợp này thường có ở những dòng xe sang, siêu sang.
Với những xe mà nhà sản xuất không đưa ra yêu cầu cụ thể, việc mua xăng RON92 hay RON95 không quan trọng bằng mua phải xăng kém chất lượng, xăng pha trộn. Nên đến những cây xăng lớn và có uy tín để đảm bảo nhiên liệu cung cấp.
Xăng RON97 thuộc dòng xăng cao cấp với chỉ số octan cao, thể hiện khả năng chống nổ trước khi bugi đánh lửa tốt. Động cơ sử dụng RON97 có thể chịu được sức nén lớn trước khi phát nổ, van đầu vào và kim phun sạch sẽ hơn nên giúp tạo ra công suất tối ưu, giữ cho động cơ vận hành bền bỉ và ổn định hơn. Nhiên liệu xăng có chỉ số octan càng cao thì chất lượng càng tốt, cao nhất là chỉ số octan 100. Tuy nhiên, mức giá của xăng RON97 hiện khá cao, ở mức 28.500 đồng/lít, đắt hơn 1.000 đồng/lít khi so với xăng RON95 có giá 27.310 đồng/lít.
Đổ loại xăng nào?
Thực tế, đa phần người dân sử dụng xe máy thông thường đến cây xăng đổ xăng đều không quá quan tâm việc nên đổ xăng RON92 hay xăng RON95 để tốt cho động cơ máy, mà thói quen đi vào cây xăng, tiện loại xăng nào thì đổ, hoặc phụ thuộc vào người bán xăng dầu.
Đối với các loại xe máy phổ biến tại Việt Nam hiện nay đều có tỷ số nén dưới 10:1. Ví dụ, Honda Wave, Super Dream, Exciter, Mio hay Jupiter. Do vậy, người dân có thể đổ xăng RON92, không nhất thiết phải đổ xăng RON95 khi giá xăng RON95 đắt hơn. Ngoài ra, nếu xe có tỉ số nén dưới 11:1, người dân vẫn có thể chọn đổ loại xăng RON92.
Ngược lại, với các dòng xe ga cao cấp như: Honda SH, Piaggio hay Spacy, hãng sản xuất thường khuyến cáo người dùng nên đổ xăng A95. Bởi khi xe ga cao cấp được đổ xăng RON95 sẽ giảm thiểu khả năng bị hao năng lượng, nóng máy hay hỏng xe sau một thời gian sử dụng, gây ảnh hưởng đến khả năng vận hành của khối động cơ.
Đối với người dùng xe hơi thì vấn đề chọn loại xăng lại được chú ý nhiều hơn. Các chuyên gia cho rằng việc đổ lẫn xăng E5 (RON92) và RON95 không hề tốt cho xe, nó còn có thể gây nguy hiểm cho chiếc xe.
Các hãng ô tô cũng khuyến khích người dùng nên đổ xăng RON95 vì xăng RON95 là loại xăng cao cấp, có khả năng chống kích nổ tốt, mặt khác giúp động cơ hoạt động trơn tru, không có tiếng lục cục, hòa khí gồm nhiên liệu và không khí cháy đúng thời điểm, cháy đều (không có tiếng nổ lục bục) và còn cháy hết. Nếu sử dụng xăng có trị số octan thấp, đôi khi sẽ thấy xe bị giật cục, nguyên nhân là do hiện tượng chống kích nổ của xăng.
Mỗi loại động cơ sẽ được quy định 1 tỉ số nén khác nhau, mỗi loại xăng cũng có chỉ số octan khác nhau. Vì vậy, để tối ưu hóa khả năng hoạt động của động cơ, tốt nhất người dùng nên lựa chọn loại xăng phù hợp với động cơ đó.
Do đó, dù xăng RON97 sở hữu nhiều ưu điểm nổi trội nhưng không phải loại xe nào cũng hợp với loại xăng này. Xăng RON97 phù hợp với những chiếc xe sử dụng động cơ có hiệu suất và tỷ số nén cao. Theo đó, loại xăng này được khuyên dùng cho những động cơ dung tích từ 2.500 cc trở lên. Xăng RON97 thường được sử dụng cho các dòng xe máy phân khối lớn hay xe ô tô hạng sang, có dung tích động cơ lớn, để có thể tối ưu công suất.
Thường các nhà sản xuất sẽ tđề loại nhiên liệu khuyên dùng trong sách hướng dẫn sử dụng kèm theo xe. Trong đó có ghi rõ loại nhiên liệu được khuyến cáo sử dụng phù hợp với xe máy, ô tô nên trước khi sử dụng người dùng tốt nhất nên tìm hiểu để sử dụng loại nhiên liện phù hợp với xe của mình, đồng thời tiết kiệm chi phí.